SGK'dan annelere erken emeklilik: Yıpranma formülüyle 53 yaşına kadar emeklilik mümkün
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından uygulamada olan bir düzenleme, bakıma muhtaç derecede ağır engelli çocuğu bulunan annelere erken emeklilik imkânı sağlıyor. Mevcut düzenleme, pozitif ayrımcılık ilkesiyle kadın sigortalılara hem prim avantajı hem de yaş indirimi getiriyor.
Uygulamanın kapsamı
5510 sayılı Kanun kapsamında, sürekli bakıma muhtaç derecede ağır engelli çocuğu bulunan kadın sigortalılar (4A, 4B ve 4C fark etmeksizin) bu destekten yararlanabiliyor. Düzenleme, biyolojik anne olma şartı aramıyor; evlat edinen veya koruyucu aile olarak bakımını üstlenen kadınlar da kapsama dâhil edilebiliyor.
Nasıl işliyor?
Söz konusu uygulamada, çalışılan sürelerin %25'i prim gününe ilave ediliyor ve bu ek süre emeklilik yaş haddinden indiriliyor. Yani anne çalışan hem daha fazla prim günü kazanıyor hem de kazanılan ek süre kadar daha genç yaşta emekli olabiliyor.
Matematiksel karşılığı
Uygulamanın hesaplama yöntemi örnekle şöyle açıklanabilir: Normalde bir yıl 360 gün prim olarak sayılırken, kapsamdaki anneler için her 360 güne 90 gün (yüzde 25) ilave ediliyor; böylece bir yıl emeklilik hesabında 450 gün sayılıyor. Örnek hesapla 5.000 prim günü bulunan bir anne, başvuru sonrası ilave 1.250 günle birlikte toplam 6.250 gün üzerinden değerlendirilir. Bu fazla günler için anneye herhangi bir borçlanma bedeli yansıtılmıyor.
Yaş indirimi ve etkileri
Düzenlemenin en önemli sonucu, kazanılan ilave prim günlerinin doğrudan emeklilik yaş haddinden düşülmesi. Bu mekanizma sayesinde bazı anneler için standart emeklilik yaşı öne çekilebiliyor; uygulama kapsamında örneğin 58 yerine 53 yaşında emeklilik mümkün olabiliyor. Sistem, gelecekte kadın ve erkek sigortalılar için yükselecek yaş sınırlarının getirdiği zorlukları hafifletmeyi amaçlıyor.
Evlat edinen anneler ve belge gerekliliği
Uygulama biyolojik anne olmayı şart koşmadığı için evlat edinen veya koruyucu ailedeki anneler de yararlanabiliyor. Başvurularda SGK'ya sunulmak üzere gerekli sağlık kurulu raporları (örneğin ÇÖZGER vb.) ile durumun tespiti gerekiyor. Belgelerin ibrazı ve ilgili tespitler tamamlandığında prim bonusu ve yaş indirimi uygulamaya alınabiliyor.
SGK mevzuatında yer alan bu düzenleme, bakıma muhtaç çocuk sahibi anneler için hem prim gününde artış hem de emeklilik yaşında belirgin bir düşüş sağlayarak erken emekliliği erişilebilir kılıyor.
