Sana'da UNESCO Dünya Mirası Kerpiç Evler Şiddetli Yağışla Çökme Riski Altında
MUHAMMED ES-SAMİ - Yemen'in başkenti Sana'da, kadim mimariye sahip tarihi evlerin şiddetli yağmurlar nedeniyle çökme tehlikesiyle karşı karşıya olduğu bildiriliyor. Kentin UNESCO Dünya Mirası statüsündeki yapıları, hem kırılgan inşa malzemesi hem de bakım eksikliği nedeniyle artan yağışlara karşı savunmasız durumda.
Kentin tarihi dokusuna yönelik hasar ve riskler
Sana'nın zengin mimari dokusu, son haftalarda etkisini artıran yağışların ardından ciddi zarar gördü. Kaynaklar, yüzlerce kerpiç evin yıkılma riski taşıdığını; bazı yapılarında büyük çatlaklar ve kısmi çökmeler meydana geldiğini aktarıyor. Yaklaşık 2 bin 500 yıllık geçmişe sahip kentte, 6 kata kadar yükselen ve 6 binden fazla kerpiç ev bulunuyor; bu evlerde süslemeli surlar, camiler, hamamlar, pazarlar ve medreseler gibi unsurlar öne çıkıyor.
Acil restorasyon projeleri ve öncelikler
Sana Belediyesi, Hıfzısıhha Fonu ve Husilerin Bayındırlık Bakanlığı desteğiyle yürütülen proje kapsamında bölgede hasar gören 100’den fazla evin acilen restore edilmesinin hedeflendiğini açıkladı. Yerel yetkililerin oluşturduğu değerlendirme komitesi, restorasyon önceliklerini evlerin gördüğü zarar, sahiplerinin ekonomik durumu ve yapının tarihi değeri dikkate alarak belirliyor.
Yerel gözlem ve çağrılar
Yemenli araştırmacı Halid es-Saidi, AA muhabirine yaptığı açıklamada, "Eski Sana kenti her yağmur mevsiminde yıkılma tehlikesiyle karşı karşıya kalıyor. Yağmur halk için artık bir huzur kaynağı değil adeta bir korku sebebi haline geldi." dedi. Saidi, kerpiç ve alçının sürekli yağışa maruz kaldığında hızlıca aşındığını; savaşın yol açtığı yıkım ve bakım eksikliğinin süreci hızlandırdığını vurguladı.
Uluslararası müdahaleler ve ihtiyaç duyulan kalıcı çözümler
Saidi, UNESCO müdahalelerinin çoğunlukla geçici önlemlerle sınırlı kaldığını belirterek, kapsamlı restorasyon projelerine duyulan ihtiyaca dikkat çekti. Kentte geçen yıl 500'den fazla evin hasar gördüğü aktarılıyor. Saidi kalıcı bir çözüm için "tarihi şehirleri korumaya yönelik özel bir fon oluşturulması, düzenli bakım ve restorasyon çalışmalarının yapılması ve kentin mimari kimliğinin korunması" çağrısında bulundu.
Güvenlik sorunları nedeniyle turizm hareketliliğinin azaldığı Sana'da, Eylül 2014'ten bu yana bazı bölgelerin Husilerin kontrolünde olması ve çatışmaların altyapıya verdiği zarar, yoğun yağışların oluşturduğu riskleri daha da ağırlaştırıyor. Yetkililer, acil restorasyon çalışmalarını hızlandırarak hem yaşam alanlarını hem de tarihî dokuyu koruma hedefiyle hareket ediyor.
