Rusya'da yabancı mesajlaşma uygulamalarında arama kısıtlaması ve MAX'in yükselişi
Kısıtlamaların gerekçesi ve kapsamı
Hafta başından itibaren Rusya genelinde WhatsApp ve Telegram üzerinden yapılan aramalarda kullanıcı şikayetleri arttı. Rusya Federal Bilgi Teknolojileri ve Kitle İletişim Denetleme Kurumu Roskomnadzor, bu uygulamalardaki aramaları kısmen kısıtlamak için önlemler alındığını açıkladı.
Roskomnadzor açıklamasında, uygulamaların diğer işlevlerine ilişkin herhangi bir kısıtlama getirilmediği belirtilerek, suçlularla mücadele amacıyla kolluk kuvvetlerinin çalışmaları uyarınca bu yabancı mesajlaşma uygulamalarındaki aramaların kısmen kısıtlandığı ifade edildi.
Kısıtlamaların gerekçesi
Açıklamada Telegram ve WhatsApp'ın bazı durumlarda Rus vatandaşlarının kandırılması, gasp edilmesi ve sabotaj ile terör eylemlerine karışma alanı haline geldiği vurgulandı. Mesajlaşma uygulaması şirketlerinin ilgili talepleri defalarca görmezden geldiği kaydedildi. Ayrıca, geçen yıldan bu yana telekom operatörlerinin telefon şebekelerinde uygulanan dolandırıcılıkla mücadele sisteminin bu tür aramaların engellenmesine olanak sağladığı hatırlatıldı ve bu aramaların çoğunun artık yabancı mesajlaşma uygulamaları aracılığıyla yapıldığı belirtildi.
Yasal uyum şartı
Rusya Dijital Kalkınma Bakanlığı ise yabancı mesajlaşma uygulamalarının yasalarla uyumlu hale gelmeleri halinde arama hizmetlerine erişimin geri getirileceğini bildirdi. Bakanlık değerlendirmesinde, Rus yasalarına uyulması halinde yabancı mesajlaşma uygulamalarındaki arama hizmetlerine erişim geri getirilecek ifadesi yer aldı.
Kısıtlamaların sınırları
Roskomnadzor kararının dolandırıcılık amaçlı aramaların sayısını azaltmada olumlu etkisi olmasının beklendiği belirtilirken, daha önce de benzer kısıtlamaların uygulandığı hatırlatıldı. Kurum açıklamasında ayrıca şu ifadeye yer verildi: Kısmi kısıtlama yalnızca sesli aramalar için geçerli; diğer işlevlerin engellenmesi söz konusu değil.
Ulusal mesajlaşma uygulaması MAX ve yasal çalışmalar
WhatsApp ve Telegram gibi uygulamalarda tespit edilen güvenlik açıkları nedeniyle Rusya ulusal düzeyde kullanılacak bir mesajlaşma uygulaması üzerinde yasal ve teknik çalışmalar yürütüyor. Devlet Başkanı Vladimir Putin'in haziran ayında onayladığı kararname ile ulusal bir mesajlaşma uygulaması geliştirilmesi ve başta kamu kurumları olmak üzere yaygın kullanımının sağlanması istendi.
MAX: özellikler, dağıtım ve lansman
VK platformu tarafından geliştirilen MAX, mesajlaşma, görüntülü görüşme, çıkartma, sesli mesaj, para transferi, sohbet botları ve mini uygulamalar gibi çok işlevli özellikleri barındıran bir uygulamanın beta sürümünü piyasaya sundu. Uygulama App Store, Google Play, RuStore ve App Gallery'de yer alıyor. MAX, ücretsiz App Store ve Google Play listelerinde en çok indirilen ve popüler uygulamalar arasına girdi; Telegram ve WhatsApp bu listede geride kaldı.
VK Ekonomi ve Finans Başkan Yardımcısı Aleksandr Morozov, MAX uygulamasının ayrıntılı sunumunun ve resmi lansmanının 2025 sonbaharının başlarında yapılmasının planlandığını söyledi. Morozov ayrıca VK'nın 2025 yılının ilk yarısına ilişkin sonuçları hakkında düzenlenen konferansta uygulamanın resmi lansmanının sonbaharın başlarında planlandığını yineledi.
Yaygınlaştırma ve zorunluluk
MAX uygulamasının resmi lansmanı henüz gerçekleştirilmemiş olmakla birlikte, uygulamanın 1 Eylül 2025'ten itibaren Rusya'da satılacak yeni cep telefonlarına ön yüklü olarak gelmesinin ve Rus kamu kurum ve kuruluşlarındaki işlemler için zorunlu hale gelmesinin planlandığı bildirildi. Bu kapsamda devlet kurum ve kuruluşları temsilcileri de uygulamaya geçişlerini duyurmaya başladı.
Öne çıkan örnekler arasında Rusya Parlamentosu alt kanadı Duma Başkanı Vyaçeslav Volodin ve Moskova Belediye Başkanı Sergey Sobyanin'in MAX üzerinden hesap açtıklarını açıklaması bulunuyor.
