Rekabet Kurumu'ndan açıklama
MERT DAVUT - Rekabet Kurumu Başkanı Birol Küle, çiğ süt sektöründe sanayicilerin üreticilere "süt karşılığı yem" alımını zorunlu kılmasına ilişkin olarak tedbir kararı aldıklarını ve soruşturmanın devam ettiğini duyurdu.
Soruşturmanın kapsamı
Küle, gelen şikayetlerin iki ana başlıkta toplandığını belirtti: birinci grup şikayetler çiğ süt fiyatlarının sanayicilerce birlikte belirlenerek baskılandığı yönünde olurken, ikinci grup şikayetler sanayicilerin üreticilerden süt alımı karşılığında yem alımını zorunlu tuttuğu yönünde.
İlk grup incelemeler sonucunda 44 teşebbüs ve teşebbüs birliği hakkında soruşturma başlatıldığı, ikinci grup kapsamındaki uygulamalar için ise 39 teşebbüs hakkında soruşturma açıldığı aktarıldı.
Bulgu ve tespitler
Yapılan incelemeler, sektörde süt karşılığı yem uygulamasının yaygınlaşarak üreticileri mağdur ettiğini gösterdi. Tespitler arasında şunlar yer aldı:
- Bazı sanayicilerin üreticileri süt satabilmek için kendi sağladıkları yemleri almaya zorlaması,
- Üretici yeterli yem almadığında süt ticaretinin kesilmesi veya ödemelerin geciktirilmesi,
- Zorunlu yem satışlarının sözleşmelere yansımaması, üreticiye ihtiyacından fazla yem satılması, satılan yemlerin pahalı, alınan sütün ise düşük fiyatlandırılması ve pariteye uyulmaması.
Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından hazırlanan Çiğ Süt Üretim Sözleşmesi uyarınca yem alımının tamamen gönüllülük esasına dayanması ve yem-süt paritesinin 1,3 oranına uygun olması gerektiği hatırlatıldı.
Geçici tedbir ve yükümlülükler
Soruşturma sürerken çiğ süt üreticilerinin korunması amacıyla piyasaya müdahale edilmesinin kaçınılmaz olduğu değerlendirilerek geçici tedbir kararı alındı; buna göre üreticiler süt karşılığında yem almaya zorlanamayacak.
Üreticinin yem almayı tercih etmesi durumunda, miktar ve marka tercihi konusunda serbest bırakılması gerektiği, ayrıca Bakanlığın Çiğ Süt Üretim Sözleşmesi hükümlerine uyulmasının zorunlu olduğu vurgulandı.
Rekabet Kurumu, sanayicilere gönderilmek üzere bir bilgilendirme metni hazırlattı. Bu metinde, üreticilerin aşağıdaki hallerde Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğine başvurarak tahkim talebinde bulunabileceği açıkça belirtildi:
- Süt fiyatının taban fiyatın altında belirlenmesi,
- Vadenin 45 günü aşması,
- Primlerin düşük tutulması,
- Yem-süt paritesine uyulmaması,
- Yem alımının zorunlu tutulması.
Yaptırım uyarısı
Küle, sanayicilere bilgilendirme metni kapsamındaki yükümlülüklere uymaları gerektiğini hatırlattı ve tedbir kararına uyulmadığının tespiti halinde Rekabetin Korunması Hakkında Kanun uyarınca yüksek idari para cezası uygulanacağı uyarısında bulundu.
Soruşturma sürecinin devam ettiği, alınan kararlara uyulup uyulmadığının yakından takip edileceği ve sürecin sonunda üreticileri yem kıskacına sokanlara ağır para cezalarının uygulanabileceği belirtildi.
