Prof. Dr. Ersan Başar: Antarktika dünyanın kara kutusu
Prof. Dr. Ersan Başar, Avrasya Üniversitesi'nde düzenlenen "Küresel Isınma ve Kutuplar" söyleşisinde Antarktika'nın, dünyanın geçmişini ve insanlık tarihini anlamada merkezi bir role sahip olduğunu belirtti. Başar, 8. Ulusal Antarktika Bilim Seferi'ne de katıldığını hatırlatarak kıtanın yapısı ve taşıdığı verilerin önemine dikkat çekti.
Antarktika'nın ölçeği ve buz rezervleri
Başar, Antarktika için "öyle bahtsız bir yer ki 2 milyon yıldır yağmur yağmamış kuru bir kıta" ifadesini kullandı. Kıtanın büyüklüğüne dikkat çekerek, "Türkiye'nin 17 katı ve Avrupa'nın yaklaşık 1,5 katı" büyüklüğünde olduğunu söyledi. Ayrıca kıtadaki buz örtüsünün ortalama 2 bin metre kalınlığında olduğunu ve bu buzun yaklaşık 24 milyon kilometreküplük bir hacme tekabül ettiğini aktardı.
Prof. Dr. Başar, Antarktika'nın dünya tatlı su rezervinin yaklaşık yüzde 92'sine denk geldiğini belirterek, bu nedenle kıtanın iklim bilim ve tarih araştırmaları açısından kritik olduğunu vurguladı.
Antarktika'nın kaydettiği tarihsel bilgiler
Başar, "Antarktika bir kara kutu, dünyanın kara kutusu" diyerek buz katmanlarının geçmiş iklim ve çevre kayıtlarını taşıdığına işaret etti. "Eğer dünyanın geçmişini, insanlığın tarihini öğrenmek istiyorsanız Antarktika'yı çözmeniz gerekiyor. Bu buzun her katmanındaki yapıyı tespit etmeniz gerekiyor" sözleriyle, buz çekirdekleri ve katman analizlerinin önemini özetledi.
Arktik ile karşılaştırma
Konuşmasında Arktik ile Antarktika arasındaki farklara da değinen Başar, Arktik'te kıta değil deniz buzunun bulunduğunu; kıyı halklarının, İnuitler ve diğer toplulukların yaşamını sürdürdüğünü belirtti. Buna karşılık Antarktika'da tarih boyunca yerleşik bir halk bulunmadığını, bugünse yalnızca bilim insanları ve lojistik personelinin bulunduğunu söyledi. Kıtada yaz döneminde maksimum 4 bin, kış döneminde ise bin kişinin varlığından bahsetti.
Başar, penguenlerle kutup ayıları arasındaki doğal dağılım farkına dikkat çekerek "Penguen Antarktika'nın olmazsa olmazıdır. Penguenlerle kutup ayıları arasında ilginç bir denge vardır: Penguenler yukarı çıkmıyor, kutup ayıları aşağı inmiyor" dedi.
Mineraller, kaynaklar ve yasaklar
Prof. Dr. Başar, Antarktika'da çok çeşitli element ve madenlerin bulunduğunu; bazı uzayda aranan madenlerin kıtada tespit edilebildiğini belirtti. Bu maddelerin uzay, askeri ve elektronik uygulamalarda önem taşıdığını söyledi. Diğer yandan Arktik'te kıyı devletlerinin kıta sahanlıkları ve ekonomik münhasır alanları aracılığıyla buz altındaki madenlere, petrol ve doğalgaza erişebildiklerini ifade etti.
Antarktika içinse Başar, nükleer çalışmalar, hidrokarbon, petrol ve doğalgaz faaliyetleri ile madencilik çalışmalarının tamamen yasak olduğuna dikkat çekti.
Söyleşiyi özetlerken Prof. Dr. Ersan Başar, Antarktika'nın iklim geçmişini ve insanlıkla bağlantılı kayıtları saklayan bir kaynak olarak çözümlenmesinin gerekliliğini yeniden vurguladı.
PROF. DR. ERSAN BAŞAR, ANTARKTİKA’NIN DÜNYANIN KARA KUTUSU OLDUĞUNU BELİRTEREK "EĞER DÜNYANIN GEÇMİŞİNİ, İNSANLIĞIN TARİHİNİ ÖĞRENMEK İSTİYORSANIZ ANTARKTİKA’YI ÇÖZMENİZ GEREKİYOR. BU BUZUN HER KATMANINDAKİ YAPIYI TESPİT ETMENİZ GEREKİYOR" DEDİ.
