Prof. Dr. Faruk Alaeddinoğlu: İnci kefalinin nesli iklim değişikliği nedeniyle tehdit altında
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Faruk Alaeddinoğlu, iklim değişikliği kaynaklı yağış rejimi değişikliklerinin Van Gölü ekosistemini ve özellikle inci kefalini olumsuz etkilediğini vurguladı.
İklim değişikliğinin su döngüsü üzerindeki etkileri
Prof. Dr. Alaeddinoğlu, bölgedeki yağışların kış aylarında artık büyük oranda kar yerine sağanak şeklinde düştüğünü, bunun da toprağa sızma yoluyla yeraltı ve kaynak sularını beslemeyi azalttığını belirtiyor. "Havzayı besleyen akarsular geçmişte özellikle kış aylarında düşen kar yağışlarının toprağa sızmasıyla oluşan ve yüzeye kaynak suyu olarak çıkan sularla beslenirdi."
Bu değişim sonucunda akarsuların yıl boyunca taşıdığı su miktarının azaldığını, kuraklık ve artan buharlaşmanın süreci hızlandırdığını aktaran Alaeddinoğlu, yüzey akışının artmasıyla suyun göle ulaşsa da toprağa sızmadığı için kaynakların yeterince beslenmediğini söyledi.
Üreme göçü ve türün geleceği
İnci kefali yalnızca Van Gölü'nde yaşayan ve üreme döneminde tatlı sulara göç eden bir tür. Prof. Dr. Alaeddinoğlu, su miktarı azaldıkça inci kefalinin üreme dönemindeki göçünün olumsuz etkilendiğini ifade ederek, milyonlarca balığın dar alanlara sıkıştığını ve yumurtlama göçünün her geçen yıl daha zorlaştığını belirtti.
Ayrıca akarsularda bulunan küçük çağlayanların su miktarı azaldığında balıkların aşmasını güçleştirdiğini, bunun da balıkların üst çığırlarına erişimini engellediğini vurguladı.
Ekonomik, kültürel ve besinsel sonuçlar
Prof. Dr. Alaeddinoğlu, inci kefalinin ekolojik önemine ek olarak bölge halkı için büyük bir ekonomik ve kültürel değeri olduğunu hatırlattı. Haberde verilen bilgiye göre tür, yaklaşık 20 bin kişinin geçim kaynağını oluşturuyor ve diğer et türlerine göre daha ucuz olmasından dolayı milyonlarca insan için temel bir besin kaynağı niteliği taşıyor.
Bu nedenle inci kefalinde görülecek azalma hem balıkçılıkla geçinen binlerce aileyi ekonomik açıdan riske sokacak hem de bölgede kültürel ve besinsel boşluklar yaratacaktır.
Uzmanın uyarıları ve yönetim çağrısı
Prof. Dr. Alaeddinoğlu, mevcut iklimsel ve çevresel süreçlerin balığın yaşam döngüsünü "ciddi ölçüde olumsuz etkilediğini" söyleyerek, türün devamlılığının korunması için havza yönetiminde kapsamlı önlemler alınması gerektiğini belirtti. "Havzanın tüm bu unsurlar göz önünde bulundurularak yönetilmesi lazımdır."
Uyarı, sadece biyoçeşitliliğin korunması açısından değil; aynı zamanda bölge ekonomisi, gıda güvenliği ve kültürel kimliğin sürdürülebilirliği bakımından da önem taşıyor.
VAN YÜZÜNCÜ YIL ÜNİVERSİTESİ (YYÜ) EDEBİYAT FAKÜLTESİ COĞRAFYA BÖLÜMÜ ÖĞRETİM ÜYESİ PROF. DR. FARUK ALAEDDİNOĞLU, İKLİM DEĞİŞİKLİĞİYLE BİRLİKTE KAR YAĞIŞININ AZALMASININ AKARSULARIN DEBİSİNİ DÜŞÜRDÜĞÜNÜ BELİRTEREK, İNCİ KEFALİNİN CİDDİ TEHDİT ALTINDA OLDUĞUNU SÖYLEDİ.
