Plan-S Genel Müdürü Özdemir Gümüşay: Türkiye yeni uydu servisleriyle tanışacak
Plan-S, yeni uzay yaklaşımıyla özel sektör dinamiklerini kullanarak Türkiye'de uzayın ticarileştirilmesine odaklanıyor. Şirket, daha çevik operasyonlar ve daha yüksek risk alabilen iş modelleriyle IoT haberleşmesi ve sivil yeryüzü gözlemi alanlarında hizmet geliştirmeyi hedefliyor.
Şirketin hedef ve kapasitesi
Plan-S 2021'de kuruldu ve kuruluşundan bu yana 4 yılda 17 uyduya ulaştı. Yıl sonunda fırlatılacak dört uyduyla bu sayının 21'e çıkması bekleniyor. Şirket, IoT haberleşmesine odaklanarak bu alanda küresel ölçekli bir servis sunmayı amaçlıyor.
Gümüşay, IoT haberleşmesi için yetkinlik ve esneklik sağlayan kendi tasarım ve üretim süreçleri sayesinde 4-5 yıl içinde yaklaşık 200 uyduyı yörüngeye göndermeyi planladıklarını belirtiyor. Yeryüzü gözlem tarafında ise teknik karmaşıklık ve finansman gereksinimlerinin daha yüksek olduğu belirtilerek, aşamalı olarak ilk 25 uyduyu izleyen dönemde 60 uyduya ulaşma hedefi paylaşıldı.
Yetkilendirme ve uluslararası lisanslar
Plan-S, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu tarafından Türkiye'de uydu haberleşme hizmetleri için yetkilendirildiğini ve böylece ülkedeki ilk yakın dünya yörüngesi uydu operatörülerden biri olduğunu açıkladı. Bu yetkilendirmenin, diğer ülkelerde alınacak lisans süreçlerini hızlandırıcı bir faktör olacağı vurgulanıyor.
Şirketin uluslararası alandaki adımları da sürüyor: Avustralya'da IoT haberleşme lisansı alındı, Körfez bölgesi (Suudi Arabistan, Katar) ile yetkilendirme süreçleri devam ediyor, Azerbaycan ile iş birliği sürüyor ve ABD pazarına yönelik başvuruların başlatıldığı ifade ediliyor. Plan-S, önümüzdeki iki yıl içinde birçok ülkede yetkilendirme süreçlerini tamamlamayı hedefliyor.
Uygulama alanları ve saha çalışmaları
Plan-S, enerji sektöründe elektrik sayaçlarının uzaktan endeks okunması uygulamalarıyla sahada kullanım örnekleri oluşturdu. Su ve doğal gaz sayaçlarıyla benzer projeler sürdürülüyor; kamu kurumlarına yönelik başarılı testlerin ardından saha uygulamalarına geçildiği bildirildi. Türkiye sınırları içinde sahada yaklaşık 1000 cihazın kullanıma alındığı belirtildi.
Küresel kullanım alanları arasında petrol ve doğal gaz boru hatlarının izlenmesi, deniz ve okyanuslarda konteyner ve tekne takibi ile balıkçı gemilerinin izlenmesi öne çıkıyor. Ayrıca Antarktika'da ODTÜ bilim ekibiyle gönderilen 4 cihazla kara iletişimin mümkün olmadığı bölgelerde uygulama örnekleri sağlanıyor.
Telekom ile yakınsama: Cep telefonlarına uydu servisi
Gümüşay, telekom ve uzay sektörlerinin yakınsamasına dikkat çekerek, karasal ağların fizibil olmadığı alanlarda uydu tabanlı çözümlerin önem kazandığını belirtti. Türkiye'den de cep telefonlarına uydu üzerinden servis sağlama çalışmalarına katıldıklarını, şu aşamada AR-GE ve fizibilite çalışmalarının sürdüğünü ve mobil operatörlerle ortak projeler geliştirildiğini söyledi.
Hedef, yerli ve milli çözümlerle ülkenin stratejik iletişim altyapısını çeşitlendirmek; bu amaçla uzay şirketleri, mobil operatörler ve kamu kurumlarının ortak hareket etmesinin gerektiği vurgulanıyor.
Sektörel değerlendirme ve öneriler
Gümüşay, kamu tekelinden özel sektöre doğru yaşanan paradigma değişimini işaret ederek, yeni özel sektör oyuncularının sektöre dinamizm kattığını belirtti. Bu sürecin hızlanması için daha cesur hamlelerin ve destekleyici politikaların gerektiğini ifade etti. ABD örneğinden hareketle, kamu-özel ortaklıklarının özel sektörün ölçeklenmesine zemin hazırladığına dikkat çekildi.
Özetle, Plan-S Türkiye merkezli bir yaklaşımla IoT haberleşmesi ve yeryüzü gözlemi alanlarında geniş kapsamlı uydu filoları kurmayı, BTK yetkilendirmesiyle küresel hizmetler sunmayı ve telekom sektöründeki paydaşlarla birlikte ülke çapında stratejik çözümler geliştirmeyi hedefliyor.
Türkiye, uzay ekosistemine katılan özel sektör oyuncularının çalışmalarıyla yeni uydu servisleriyle tanışacak.
