Paronaya; bir kişinin, başkalarının kendisine zarar vermeye çalıştığına inandığı bir ruh halidir. Birinin onları izlediği, dinlediği veya takip ettiği hissi olabilir. Sanrıya ve mantıksız düşünceye veya davranışa yol açabilecek kaygı ya da korkudan etkilenen bir düşünce sürecidir. Genellikle zulüm veya komplo inancını içerir.
Paranoya Belirtileri
Genel popülasyonda hafif paranoya düşünceleri yaygındır, ancak genellikle doğal olarak iyileşir. Uzun süreli paranoya, bir zihinsel bozukluk, madde bağımlılığı, demans veya diğer tıbbi durumların bir belirtisini gösterebilir. Paranoya belirtileri, başkalarına karşı güvensizlik, şüphe duygusu veya hükümet gibi daha yüksek kurumları içerebilecek komplo teorileri benzeri daha karmaşık işaretleri içerir. Paranoya, diğer insanların onları fark etmesine neden olan, artan bir öz önem duygusundan kaynaklanabilir. Paranoya, kesinlikte bir zihinsel bozukluktan kaynaklanmaz.
Paranoya Nedenleri
Kişilik Bozukluğu; Sorunlu düşüncelerin, duyguların ve davranışların bir modelidir. Paranoid kişilik bozukluğu, bir kişinin uzun vadeli düşüncelere sahip olmasına neden olabilir. Bu düşünceler başkalarına zarar veremez, bundan faydalanabilir veya aldatabilirler. Bu bozukluk, genellikle yaşla birlikte düzelir ve 40 ila 50 yaşlarında iyileşme mümkündür.
Delüzyonel Bozukluk: Diğer akıl hastalığı belirtileri olmadan ortaya çıkan yanlış bir inançtır. Paranoid sanrılar en yaygın olanıdır ve zarar ya da komplo inançlarına yol açar.
Paranoid Şizofreni: İnsanların gerçekliği yorumlamada zorluk yaşamasına neden olur. Yanlış inançlar, olan sesler ve sanrılar da dahil olmak üzere halüsinasyonlar yaşayabilirler. Paranoid şizofreni hastası bir kişi, düşüncelerinin televizyon veya radyo üzerinden yayınlandığına ya da kendisine veya daha yüksek varlıklardan gelen cihazlardan yayın aldığına inanabilir.
Duygu durum bozuklukları: Psikotik bozukluklar ve bipolar bozukluklar, bunlara dahildir.
Ciddi travma ve stres: Paranoya, çocukluktaki istismar, aile içi şiddet, işkence, ırkçılık veya diğer şiddetli istismar biçimlerinden kaynaklanabilir.
Nörolojik hastalık: Demans, alzheimer, beyin hasarı ve parkinson hastalığı, paranoya düşüncelerine neden olabilir.
Madde veya Uyuşturucu Bağımlılığı: ICE, esrar, kokain, ecstasy veya alkol içeren amfetaminler gibi uyuşturucular, bir kişi bu maddeleri kullanmaktan çekinirken ya da sarhoşluk, istismar sırasında paranoya oluşabilir.
Paranoyada Yardım Aramak
Siz veya tanıdığınız biri, sıkıntıya yol açan paranoyak düşünceler yaşıyorsanız, profesyonel yardım almak önemlidir. Yardım alacağınız kişiler, başlangıçta bir pratisyen hekim veya bir danışman, psikolog veya psikiyatrist olabilir.
Bir doktor, kişinin paranoya seviyesini değerlendirmek ve diğer tıbbi durumları ekarte etmek için testler yapabilir. Tam bir tıbbi ve aile öyküsü, şu anda veya daha önce kullanılan herhangi bir ilaç veya diğer ilaçlar ve paranoyada bir faktör olabilecek diğer bilinen durumlar dahil olmak üzere, bir akıl sağlığı değerlendirmesi yapılacaktır. Kişi doktorun komplo kurduğuna inanabileceğinden veya hastaneler, tedaviler ve doktorlardan korktuğu için teşhis etmek zordur.
Paranoya Tedavisi
Doğru tedaviyi ve muhtemelen ilacı bulmak için paranoyanın altında yatan nedeni belirlemeye çalışmak gerekir. Paranoyak düşünceleri olan bir kişi, bir doktora veya akıl sağlığı uzmanına güvenmekte güçlük çekebilir ve tedaviye direnebilir.
Tedaviler arasında antipsikotik ilaçlar, psikoterapi, bilişsel davranış terapisi ve grup terapisi yer alabilir.
Paranoyası olan bir kişiye yardım etmeye çalışırken, onlara bunu hayal ettiklerini, dokunulmadıklarını veya çılgın gibi diğer referansları söylemekten kaçınmak önemlidir. Düşünceler, kişi için çok gerçektir ve anlayış ile desteğe ihtiyaçları vardır.
Paranoyaya sahipseniz veya sahip olan bir yakınınız varsa, bir profesyonelle görüştürerek, düşünceleri için yardım aramaya teşvik edin.
