On ülke daha BM Genel Kurulu'nda Filistin Devletini tanıyacağını açıklamaya hazırlanıyor
New York'ta yapılacak Birleşmiş Milletler (BM) 80. Genel Kurulu oturumu öncesinde Fransa, İngiltere, Kanada, Avustralya, Belçika, Lüksemburg, Malta, Portekiz, Andorra ve San Marino'nun Filistin Devletini tanıyacaklarını duyurmaya hazırlandığı bildirildi. Liderler, genel kurul haftası kapsamında düzenlenecek uluslararası konferansta Filistin sorununun barışçıl çözümünü ve iki devletli çözümün uygulanmasını ele alacak.
Katılacak ülkeler ve duyurular
AA muhabirinin derlemesine göre, söz konusu on ülke içinde Fransa, İngiltere, Kanada ve Avustralya başta olmak üzere Belçika, Lüksemburg, Malta, Portekiz, Andorra ve San Marino yer alıyor. Bu ülkelerin, BM Genel Kurulu haftası çerçevesinde Filistin'i devlet olarak tanıma kararlarını açıklamaları bekleniyor.
Hükümet açıklamaları ve gerekçeler
Belçika federal hükümeti, ay başında düzenlenen olağanüstü kabine toplantısının ardından aldığı kararın Gazze'deki insani trajedi ve İsrail'in uluslararası hukuka aykırı eylemlerine işaret ettiğini belirtti. Belçika, Fransa ve Suudi Arabistan'ın ortak girişimiyle Temsilciler Meclisinde oylanan kararda belirtildiği üzere, Filistin Devletinin tanınmasını açıklayacak ülkeler arasına katılacağını ve bunun güçlü siyasi-diplomatik bir mesaj olacağını vurguladı. Belçika Dışişleri Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Maxime Prevot, yaşananları 'açıkça soykırım' olarak nitelendirdi.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, 19 Eylül'de Filistin Devleti Başkanı Mahmud Abbas ile yaptığı telefon görüşmesinde ülkesinin 22 Eylül'de Filistin Devletini tanıma niyetinde olduğunu ilettiğini belirtti. Macron, bu adımı barış planı kapsamında atacaklarını ve Fransa'nın Filistin makamlarına eşlik etmeye devam edeceğini ifade etti.
İngiliz basınına göre Başbakan Keir Starmer'ın da Filistin Devletini tanıma kararını açıklaması bekleniyor; Starmer temmuz ayında eğer gerekli koşullar sağlanmazsa eylülde tanıma yapılacağını bildirmişti. Kanada Başbakanı Mark Carney, temmuz açıklamasında İsrail’in Gazze’deki uygulamalarını kınayarak BM Genel Kurulunda Filistin’i 'devlet' olarak tanıyacaklarını ifade etmiş, 16 Eylül'de yapılan açıklamada ise bu tanımanın 2026'da Hamas'ın rol almayacağı bir genel seçim, gerekli reformlar ve Filistin’in silahsızlandırılmasına bağlı olacağı vurgulanmıştı. Avustralya Başbakanı Anthony Albanese de ağustosta ülkesinin tanıma kararını aldığını açıklamış ve bunu BM Genel Kurulunda resmileştireceklerini söylemişti.
Diğer Avrupa ülke açıklamaları
Lüksemburg Başbakanı Luc Frieden ve Dışişleri Bakanı Xavier Bettel parlamentoda Filistin Devletini tanıma niyetlerini açıkladı. Malta Dışişleri Bakanlığı Daimi Sekreteri Christopher Cutajar temmuz ayında BM Genel Kurulunda Malta'nın eylüldeki oturumlarda Filistin’i resmen tanıyacağını duyurdu. Portekiz hükümeti temmuz ayında süreci başlattığını, dışişleri bakanı Paulo Rangel ise şimdiye kadar engel olmadığını bildirdi. Andorra, 'New York Çağrısı'na imza atan 15 ülkeden biri olarak bu adımı iki devletli çözüm açısından 'temel bir adım' olarak nitelendirdi. San Marino Parlamentosu da 15 Mayıs'ta hükümete yıl sonuna kadar Filistin’i tanıması yönünde tavsiyede bulunmuştu.
İsrail'in olası tepkisi ve ABD'nin tutumu
İsrail hükümeti, Batı Şeria üzerindeki egemenlik iddiasını öne sürerek bu kararlara karşılık ilhak tehdidini yineliyor. ABD yönetiminin ise İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun Batı Şeria'yı ilhak planına açıkça karşı çıkmadığı, ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio'nun Avrupa hükümetlerini ve diğer ülkeleri olası tanıma adımları konusunda uyardığı bildirildi. Rubio, bu adımların Gazze'de barış anlaşmasını zorlaştırabileceğini ve İsrail'i tepki vermeye itebileceğini belirtti.
Uluslararası durum ve sayısal etki
Filistin Devleti, bağımsızlığını ilan ettiği 15 Kasım 1988'den bu yana BM'ye üye 193 ülkeden 147'si tarafından tanındı. Söz konusu on ülkenin Genel Kurul'da tanıma açıklamaları yapması halinde bu sayının 157'ye çıkması öngörülüyor. Filistin Dışişleri Bakanlığı bu açıklamaları memnuniyetle karşılayarak diğer devletleri de benzer adımlar atmaya çağırdı. Türkiye de uluslararası platformlarda Filistin’in devlet olarak tanınması çağrılarını sürdürüyor.
Not: Bu metinde yer alan özel isimler, tarihler ve sayısal veriler orijinal kaynaktaki şekilde korunmuştur.
