OMÜ’den Türkiye Yaratıcı Şehir Endeksi: 81 ilin teknoloji, yetenek ve hoşgörü haritası
Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) araştırmacıları tarafından geliştirilen Türkiye Yaratıcı Şehir Endeksi, ülkenin 81 ilini iki döneme göre karşılaştırmalı olarak değerlendirdi. Çalışma, "8 Kasım Dünya Şehircilik Günü" nde açıklandı.
Araştırmanın kapsamı ve yöntem
Çalışma, Doç. Dr. Fatih Altuğ ve yüksek lisans öğrencisi Sedanur Arslan tarafından yürütüldü. Analizler, 2010-2012 ve 2021-2023 dönemlerini kapsıyor ve veriler TÜİK, BTK, TÜRKPATENT ve URAK gibi kurumlardan derlendi. Araştırma, Richard Florida’nın 3T modeli (Technology, Talent, Tolerance) temel alınarak Türkiye’ye özgü göstergelerle yeniden yorumlandı ve ArcGIS tabanlı mekânsal haritalara dönüştürüldü.
Temel bulgular
Çalışmanın bulgularına göre, küresel ölçekte Florida’nın endeksinde üretken şehir sayısı azalma eğilimindeyken, Türkiye’ye özgü endekste üretken şehir sayısında artış gözlemlendi. Teknoloji ve yetenek bileşenlerinde iki endeks arasında benzerlikler bulunurken, tolerans göstergesi Türkiye’nin sosyo-kültürel dinamiklerine bağlı olarak farklı sonuçlar verdi.
İstanbul, Ankara ve İzmir hâlen önde gelen merkezler olarak yer alırken; Eskişehir, Kocaeli, Gaziantep ve Kayseri gibi şehirler "yükselen merkezler" olarak öne çıktı.
Politika ve uygulama önerileri
Doç. Dr. Fatih Altuğ çalışmanın hem akademik hem de pratik boşluğu doldurduğunu vurguladı: "Bizim geliştirdiğimiz endek, şehirlerin teknoloji, yetenek ve hoşgörü boyutlarını birlikte analiz ederek her ilin güçlü ve zayıf yönlerini ortaya koyuyor. Bu harita, yerel yönetimlerin ve kalkınma aktörlerinin nerelere yatırım yapması gerektiğini somut verilerle gösteriyor. Örneğin bir il teknoloji kapasitesinde güçlü olabilir fakat yetenek çekemiyor veya toplumsal tolerans eksikliği nedeniyle potansiyelini açığa çıkaramıyor. Kentlerin gelişim kapasitesini artırmak kapsamlı bir politika paketini gerektiriyor. Eğitim, kültürel altyapı, mekânsal planlama ve toplumsal hoşgörünün güçlendirilmesi bu sürecin temel adımları olmalı."
Kentlerin potansiyelini görünür kılan yol haritası
Analiz, birçok büyük ve orta ölçekli ilin teknoloji ve yetenek göstergelerinde benzer performans sergilediğini; ancak tolerans göstergesinin şehirler arasındaki farkı belirginleştirdiğini ortaya koydu. Bu sonuç, yenilik üretme kapasitesinin yalnızca ekonomik değil, aynı zamanda kültürel ve toplumsal dinamiklerle de şekillendiğine işaret ediyor.
“8 KASIM DÜNYA ŞEHİRCİLİK GÜNÜ” KAPSAMINDA AÇIKLANAN ARAŞTIRMA, OMÜ İNSAN VE TOPLUM BİLİMLERİ FAKÜLTESİ COĞRAFYA BÖLÜMÜ ÖĞRETİM ÜYESİ DOÇ. DR. FATİH ALTUĞ VE YÜKSEK LİSANS ÖĞRENCİSİ SEDANUR ARSLAN TARAFINDAN YÜRÜTÜLDÜ. ÇALIŞMA, TÜRKİYE ŞEHİRLERİNİN YARATICILIK, TEKNOLOJİ VE YETENEK GÖSTERGELERİ TEMELİNDE İLK KEZ BİLİMSEL VERİLERLE MEKÂNSAL HARİTALANDIRMASINI SUNDU.
