ODTÜ seferi: Amaç, yöntem ve genel bulgular
Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Deniz Bilimleri Enstitüsü, MARMOD ve DEKOSİM projeleri kapsamında gerçekleştirdiği üç haftalık araştırma seferinde Marmara Denizi ve Güneybatı Karadeniz'de gözlemler yaptı. Bilim-2 gemisiyle 64 noktada 100'ün üzerinde ölçüm gerçekleştirildi ve deniz suyundan numuneler alındı; ayrıca Marmara'nın en derin üç çukurunda müsilaj etkileri incelendi.
ODTÜ ekipleri, yaz sonu itibarıyla Marmara'nın herhangi bir noktasında müsilaj bulgusuna rastlanmadığını ve bu durumda Akdeniz'den gelen suyun yüzeyde temizleme etkisi gösterdiğini bildirdi.
Sefer hedefleri ve ilk değerlendirme
ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Barış Salihoğlu, seferin öncelikli amacının Marmara Denizi'ndeki süregelen oksijensizlik durumunu gözlemlemek olduğunu belirtti. Ekip, önceki seferlerde karşılaşılan müsilajın devam edip etmediğini ve farklı iklim koşullarının denizi nasıl etkilediğini inceledi.
Prof. Dr. Salihoğlu, "Bu seferde yoğun şekilde Akdeniz suyu gözlemledik ve bunun müsilajın azalmasında etkili olduğunu düşünüyoruz" ifadelerini kullandı.
Müsilajın seyrine ilişkin detaylar
ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü Müdür Yardımcısı Prof. Dr. Mustafa Yücel, yılın ilk yarısında Marmara genelinde yoğun görülen müsilajın ağustosta etkisini kaybettiğini ve seferde Marmara'nın herhangi bir noktasında müsilaj bulgusuna rastlanmadığını aktardı. Yücel, "2025 müsilajının tarihte yerini aldığını söyleyebiliriz" dedi, ancak tekrar oluşma olasılığına karşı temkinli olduklarını vurguladı.
Müsilajın deniz tabanına etkisini anlamak için sedimanın üst katmanında incelemeler yapıldığını belirten Yücel, kıyı kesimlerinde özellikle sediman yüzeyinde Silivri açıkları ve Marmara Ereğlisi'nde bulanıklık tespit ettiklerini söyledi. Bu durumun çöken müsilajın parçalanmadan kalışıyla ilgili olabileceğini ve kıyı bölgelerinde sediman birikiminin devam ettiğini ifade etti.
Yücel, "Müsilaj bir gösterge, aslında buz dağının görünen yüzü. Bununla Marmara Denizi'ndeki problemler görünür hale geliyor ama asıl altta yatan problemler devam ediyor" sözleriyle uzun vadeli ekosistem sorunlarına dikkat çekti.
Oksijen düzeyleri ve derin su sorunları
Yücel, Marmara'da genel sorunun oksijen azlığı olduğunu aktardı. Kıyı alanlarında (İzmit Körfezi, Gemlik, Bandırma) beklenenden daha iyi oksijen değerleri gözlense de derin basenlerde (Çınarcık, orta çukur ve Tekirdağ çukuru) 50 metre ve ötesinde oksijen seviyelerinin düşük kaldığı belirtildi.
Yücel, 50 metre derinlikte oksijenin bir balığın tolere edemeyeceği kadar düşük seviyelere indiğini, 200-250 metreden sonra oksijenin sıfırlandığını bildirdi.
Karadeniz ve Marmara arasındaki su ve oksijen akışı
Yücel, Karadeniz'de 80-90 metreden sonra oksijen seviyesinin bittiğini ve hidrojen sülfür birikiminin 100 metreden sonra başladığını söyledi. Araştırma bulguları, Akdeniz kaynaklı su kütlelerinin Marmara'dan geçerek batan derin suyu da takip ettiğini ve bunların su içindeki oksijen girişlerinin Karadeniz'e ulaşmaya devam ettiğini gösterdi. Yücel, bunun Marmara'dan Karadeniz'e giren "nefesin" kesilmemesi bakımından önemli olduğunu vurguladı.
Akıntı gözlemleri ve yüzeydeki iyileşme
Bilimsel Seferler Koordinatörü Dr. Hasan Örek, Marmara'da yüzey sularının genel yönünün Karadeniz'den Akdeniz'e, dip sularının ise Akdeniz'den Karadeniz'e doğru olduğunu hatırlattı; ancak zaman zaman akıntıların terse döndüğünü kaydetti. Bu seferde, güçlü bir rüzgar olmaksızın İstanbul Boğazı'ndaki yüzey sularının Marmara'dan Karadeniz'e doğru aktığını tespit ettiklerini söyledi ve bunun bilimsel açıdan değerli olduğunu belirtti.
Sefer verilerine göre Marmara'ya yoğun şekilde Akdeniz suyunun girdiği; bu suyun Karadeniz'e yaklaşırken normalde azalma eğiliminde olduğu halde, Yavuz Sultan Selim Köprüsü'nün altında bile Akdeniz suyu tespit edildiği kaydedildi. Dr. Örek, Marmara yüzeyine giren Akdeniz suyunun yüzeyi temizlediğini, ışık geçirgenliğini artırdığını ve bunun yüzeyde bir iyileşme sağladığını, ancak 50 metrenin altındaki sularda halen bir düzelme gözlemediklerini belirterek, yüzeydeki iyileşmeyi "makyaj" benzetmesiyle değerlendirdi.
Dr. Örek, son olarak, "Eğer Marmara'ya biraz daha iyi davranırsak aslında bu tip doğa olaylarıyla da kendini çok daha hızlı toplayacaktır" ifadeleriyle koruma ve yönetim önlemlerinin önemine işaret etti.
Not: Haberde yer alan kişiler, kurumlar, ölçüm sayıları ve ifadeler olduğu gibi korunmuştur.
Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Deniz Bilimleri Enstitüsünden bilim insanları, Marmara Denizi'nde yaz sonu itibarıyla müsilaj bulgusuna rastlanmadığını, Akdeniz'den gelen suyun yüzeyi temizlediğini bildirdi. Orta Doğu Teknik Üniversitesi Deniz Bilimleri Enstitüsü Müdür Yardımcısı Prof. Dr. Mustafa Yücel, AA muhabirine görüşlerini aktardı.
