Seçimler başladı: Oy verme süreci ve uygulamalar
Myanmar halkı, 2021'deki askeri darbenin ardından ilk kez düzenlenen genel seçimlerde sandık başına gidiyor. Cunta kontrolündeki seçim komisyonu, seçimlerde ilk kez 50 binden fazla elektronik oy verme makinesi kullanıldığını açıkladı. Komisyon, bu sistemin oy sayımını hızlandıracağını ve hile ihtimalini ortadan kaldıracağını iddia ediyor.
Sandıklar yerel saatle 06.00'da açıldı; Yangon ve Mandalay gibi büyük kentlerde seçmenler bazı sandık merkezlerine gelmeye başladı. Oylama, ülke genelinde üç aşamada yapılacak; bugün gerçekleşen ilk aşamayı takiben 11 Ocak ve 25 Ocak'ta iki tur daha düzenlenecek ve bu turların 330 kasabanın 265'ini kapsayacağı bildirildi. Ancak oyların sayımına ve sonuçların açıklanmasına ilişkin takvim henüz ilan edilmedi.
Cunta liderinin açıklamaları
Myanmar askeri yönetiminin fiili lideri Min Aung Hlaing, Naypyidaw'da oy kullandı. Hlaing, herhangi bir siyasi partinin lideri olmadığını belirterek, "Ben Silahlı Kuvvetler Başkomutanıyım, bir devlet görevlisiyim. Öylesine devlet başkanı olmak istiyorum diyemem" dedi. Hlaing ayrıca seçimin üç aşamadan oluştuğunu ve "Parlamento toplandığında, devlet başkanının seçilmesine ilişkin bir süreç olacak" ifadelerini kullandı.
Ayrıca ordu yanlısı basında yer alan haberlerde Hlaing'in, oy kullandıktan sonra silinmez mürekkebe serçe parmağını batırarak görüntülendiği belirtildi.
Cunta sözcüsünün yorumu ve gözlemciler
Cunta sözcüsü Zaw Min Tun, uluslararası eleştirilerin olacağını kabul ederek, "Ancak bu seçimlerden siyasi istikrar çıkacak, daha iyi bir geleceğe inanıyoruz" diye konuştu. Devlet medyası, oylama öncesinde Rusya, Çin, Belarus, Kazakistan, Kamboçya, Vietnam, Nikaragua ve Hindistan'dan seçim gözlemcilerinin ülkeye geldiğini bildirdi.
Uluslararası tepki ve güvenilirlik eleştirileri
Birleşmiş Milletler, bazı Batılı ülkeler ve insan hakları örgütleri dahil olmak üzere eleştirmenler, seçimleri "özgür, adil ve güvenilir olmayan bir göstermelik süreç" olarak nitelendiriyor. Bu eleştiriler, özellikle cuntanın kontrolündeki seçim komisyonunun rolü ve muhalefetin büyük kısmının yarışa katılmaması nedeniyle yoğunlaşıyor.
Uzman değerlendirmeleri ve siyasi aktörler
Uzmanlar, ordunun desteklediği Birlik Dayanışma ve Kalkınma Partisi (USDP) ve ittifak halindeki partilerin, rakiplerin zayıflatıldığı bir ortamda güç birliği yaparak siyasi alanı kontrol etmeyi hedeflediğini belirtiyor. Tayland'daki Kasetsart Üniversitesi'nden Myanmar uzmanı Lalita Hanwong, "Cuntanın düzenlediği bu seçimler, ordunun halk üzerindeki etkisini sürdürmek için tasarlandı. USDP ve orduyla ittifak halindeki diğer partiler güçlerini birleştirerek bir sonraki hükümeti kuracak" değerlendirmesinde bulundu.
Darbe sonrası tablo
Cunta karşıtı siyasi partilerin büyük ölçüde yarış dışında kaldığı seçimlerde, 2020'deki son genel seçimleri ezici bir çoğunlukla kazanan Ulusal Demokrasi Birliği (NLD) lideri ve Nobel Barış Ödülü sahibi Aung San Suu Kyi halen gözaltında bulunuyor. NLD'nin tamamen feshedildiği biliniyor. Ordu, 8 Kasım 2020 seçimlerinde hile yapıldığı iddiasıyla 1 Şubat 2021'de yönetime el koymuş, yüzlerce yetkili tutuklanmış ve darbe sonrası dönemde ülke şiddetli iç çatışmalara sahne olmuştu.
Seçim sürecine ilişkin belirsizlikler ve uluslararası tepkiler sürerken, bu seçimin Myanmar için siyasi ve ekonomik açıdan ne ölçüde bir dönüm noktası olacağı tartışma konusu olmaya devam ediyor.
NAYPYİDAW (İHA) - MYANMAR’DA HALK 2021’DE GERÇEKLEŞTİRİLEN ASKERİ DARBENİN ARDINDAN DÜZENLENEN İLK GENEL SEÇİMLER İÇİN SANDIK BAŞINA GİDERKEN CUNTA KONTROLÜNDEKİ SEÇİM KOMİSYONU, SEÇİM KAPSAMINDA İLK KEZ 50 BİNDEN FAZLA ELEKTRONİK OY VERME MAKİNESİ KULLANILDIĞINI AÇIKLADI.
