Mısır ve Sudan, Hedasi Barajı'nı su güvenliği tehdidi olarak görüyor
Kahire'de düzenlenen ikinci 2+2 mekanizması toplantısında Mısır ve Sudan yetkilileri, Etiyopya'nın Nil Nehri üzerindeki Hedasi Barajı'nın kendileri için tehdit oluşturduğunu bildirdi.
Toplantı ve ortak bildiri
Toplantıya Mısır'dan Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati ve Sulama Bakanı Hani Suveylim, Sudan'dan ise Dışişleri ve Uluslararası İşbirliğinden Sorumlu Devlet Bakanı Ömer Sıddık ile Tarım ve Sulama Bakanı İsmet Guraşi katıldı. İlki şubat ayında yapılan toplantının ardından Mısır Dışişleri Bakanlığı sosyal medya hesabından ortak bir bildiri paylaşıldı.
Bildiri, şu ifadeyi içeriyordu: "Sudan ve Mısır'ın su güvenliği bölünmez bir bütündür. Nil havzasında çıkarlarımıza zarar verecek her türlü tek taraflı adımı kesin olarak reddediyoruz."
Bildiriye göre öne çıkan riskler
Ortak açıklamada, barajın "uluslararası hukuka aykırı olduğu" ve Nil havzasında "istikrarı tehdit ettiği" iddia edildi. Bildiride ayrıca Etiyopya'nın barajı doldurma ve işletme konusunda tek taraflı adımlarının güvenlik, su salınımlarının düzensizliği ve kuraklıkla mücadele açısından ciddi riskler doğurduğu belirtildi.
Açıklamada şu uyarı yer aldı: "Etiyopya, Doğu Nil havzasındaki politikasını değiştirmelidir. Bu mesele üç ülke (Mısır, Sudan, Etiyopya) arasındaki bir sorundur. Havzanın diğer ülkelerinin bu ihtilafa dahil edilmesini kabul etmiyoruz."
Barajın arka planı ve dolum süreci
Hedasi (Rönesans) Barajı, 2 Nisan 2011'de yapımına başlanan ve Mavi Nil üzerinde, Sudan-Etiyopya sınırına yakın bir bölgede inşa edilen projedir. Nil Nehri toplam 6 bin 650 kilometre uzunluğunda olup, Burundi, Ruanda, Kongo Demokratik Cumhuriyeti, Kenya, Uganda, Tanzanya, Etiyopya, Eritre, Güney Sudan, Sudan ve Mısır olmak üzere 11 ülke tarafından paylaşılıyor.
Etiyopya, barajla enerji açığını kapatmayı ve elektrik satmayı hedefliyor. İlk dolum Temmuz 2020'de yapılmış, 20 Şubat 2022'de ise elektrik üretimine başlanmıştır.
Etiyopya'nın tutumu
Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed, 2 Eylül'de barajın Mısır ve Sudan'a zarar vermediğini, yıl boyunca düzenli su akışı sağladığını ve taşkınları önlediğini belirtmişti. Addis Ababa yönetimi, üçlü bir anlaşma olmadan da barajın doldurulmasında ısrar ederken, Kahire ve Hartum yönetimleri öncelikle üçlü bir anlaşma yapılması gerektiğini vurguluyor.
