Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) mevzuatının derinliklerinde yer alan ve milyonlarca kadına büyük desrtek sağlayacak olan çok önemli bir hak yeniden gündemde. Vefat eden sigortalıların geride kalan hak sahiplerini korumayı amaçlayan sosyal güvenlik sistemi, belirli koşulları sağlayan kadınlara hem vefat eden eşlerinden hem de babalarından aynı anda maaş alma imkanı tanıyor. Kamuoyunda çok az bilinen bu "çifte maaş" hakkı, doğru adımlar atıldığında binlerce liralık ek gelir anlamına gelmekte iken bu tarihi fırsattan kimler, hangi şartlar altında yararlanabilir? İşte tüm detaylarıyla çifte maaş alma yolları
KADINA ÇİFTE MAAŞ HAKKI
Türkiye'deki sosyal güvenlik sistemi, sigortalının vefatı halinde geride kalan eş ve çocuklarını ekonomik olarak güvence altına almak için "ölüm aylığı" adı verilen bir destek sağlar. Genel kanının aksine, bu hak her zaman tek bir maaşla sınırlı kalmak zorunda değil. Özellikle kadınlar için, hem eş kaybı hem de baba kaybı durumunda iki ayrı dosyadan aylık bağlanması, mevzuatın sunduğu özel ve değerli bir imkandır. Ancak bu hakkın doğması, vefat eden eş ve babanın sigortalılık statülerine ve vefat tarihlerine bağlı olarak değişkenlik görtermekte.
SİGORTA KOLU VE TARİHİ BELİRLEYİCİ
Çifte maaşın kilidini açan en önemli anahtar, vefat eden kişilerin tabi oldukları sigorta kolları ve vefat tarihleridir. 2008 yılında yapılan sosyal güvenlik reformu, aynı sigorta kolundan (örneğin hem eş hem de baba SSK'lı ise) çift aylık bağlanmasının önüne geçti. Ancak bu reform, belirli istisnaları da beraberinde getirdiği uzmanlar tarafından belirltilmekt.
İşte o istisnalar:
Farklı Sigorta Kolları: Eğer vefat eden eş ve baba farklı sigorta kollarına mensupsa (örneğin biri SSK'lı, diğeri Bağ-Kur'lu veya Emekli Sandığı'na tabi ise), 2008 reformu bu duruma bir engel teşkil etmiyor. Kadın, sigorta kolları farklı olduğu için her iki dosyadan da aylık talebinde bulunabilir.
2008 Öncesi Haklar Mevcut: Yargıtay'ın emsal teşkil eden kararları, özellikle 2008 öncesi vefat durumlarında hak sahiplerinin lehine bir kapı aralamıştır. Sabah.com.tr'den Faruk Erdem'in haberinde de dikkat çektiği üzere, özellikle 06.08.2003 tarihinden önce gerçekleşen vefatlarda, sigorta kollarının aynı olup olmadığına bakılmaksızın çifte maaş hakkı doğabilmektedir. Bu tarihlerden önce hem eşini hem babasını kaybeden bir kadın, SGK'ya başvurarak durumunun yeniden incelenmesini talep edebilir.
HANGİ KADINLAR ÇİFT MAAŞ HAKKINA SAHİP
Çifte maaş hakkından yararlanabilmek için öncelikle vefat eden sigortalıların gerekli prim gün sayısını tamamlamış olması gerekiyor. 2008 sonrası düzenlemelere göre SSK (4a) sigortalıları için en az 900 gün, Bağ-Kur (4b) ve Emekli Sandığı (4c) sigortalıları için ise 1800 gün prim ödemesi şartı aranıyor.
Özellikle kız çocukları için durum daha da avantajlı bir hal alabiliyor. Bekar olan ve sigortalı bir işte çalışmayan bir kız çocuğu, vefat eden anne ve babasından iki ayrı maaş alabilir. Bu durumda SGK, yüksek olan maaşın tamamını, düşük olan maaşın ise yarısını öder. Ancak bu hak, evleninceye veya sigortalı bir işe başlayıncaya kadar devam eder.
ÖLÜM AYLIĞI KAÇ PARA ÖDENİYOR
Bağlanan ölüm aylığının oranı, hak sahibinin durumuna göre değişkenlik gösteriyor. Vefat eden sigortalının geride kalan eşi eğer çalışmıyorsa veya kendi emekli maaşı yoksa, vefat eden eşinin maaşının %75'ini alıyor. Eğer eş çalışıyorsa veya kendi emekliliği varsa, bu oran %50'ye düşüyor. Çocuklara ise genel olarak %25 oranında bir pay ayrılıyor.
