Çalışma hayatında milyonlarca Bağ-Kur'lunun (4B) yıllardır beklediği tarihi reform için düğmeye basıldı. Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) düzenlemesinin ardından gözlerin çevrildiği yeni emeklilik paketi, özellikle küçük esnaf, çiftçi ve kendi namına çalışan milyonlarca vatandaşa erken emeklilik kapısını aralayacak. Hükûmetin üzerinde çalıştığı yeni modele göre, Bağ-Kur'lular için zorunlu olan 9.000 prim günü şartı, SSK'lılarla (4A) eşitlenerek 7.200 güne indirilecekken bu model yaklaşık 1 milyon kişinin 5 yıl daha erken emekli olabilmesinin önünü açacak.
Çalışana 5 Yıl Erken Emeklilik Geliyor
Sosyal güvenlik sistemindeki en büyük eşitsizliklerden olan prim günü farkı, yeni reformla tarihe karışıyor. Mevcut sistemde, bir SSK'lı çalışan 7.200 gün primle emeklilik hakkı kazanabilirken, bir bakkal, berber veya çiftçi aynı hak için tam 9.000 gün (25 yıl) prim ödemek zorundaydı. Aradaki bu 1.800 günlük fark, Bağ-Kur'luların SSK'lılara göre 5 yıl daha fazla çalışması anlamına geliyordu.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı kaynaklarından sızan bilgilere göre, yeni düzenleme bu farkı ortadan kaldırarak prim gününü 7.200'e çekecek. Sosyal güvenlik uzmanları, bu adımı "EYT sonrası en kapsamlı emeklilik reformu" olarak nitelendirmekte.
7.200 Prim Günü ile Emeklilik Kimleri Kapsayacak
Yanında az sayıda işçi çalıştıran veya hiç çalıştırmayan işletme sahipleri olan küçük esnaf düzenlemenin öncelikli hedefi olarak biliniyor.
Bakkallar, manavlar, berberler, terziler gibi küçük işletme sahipleri.
Basit usulde vergilendirilen esnaflar.
Vergi muafiyeti olan esnaflar.
Kendi nam ve hesabına çalışan gerçek kişi statüsündeki girişimciler.
Şirket ortağı olmayan, kendi işini yürüten çiftçiler ve tarım Bağ-Kur'luları.
İlk belirlemelere göre, yasanın yürürlüğe girmesiyle birlikte yaklaşık 1 milyon esnaf ve çiftçi, prim şartını 5 yıl erkenden tamamlama avantajına kavuşacak.
3600-4500 Prim Gününe Erken Emeklilik Kapısı
Gündemdeki ana reform 7.200 gün üzerinden prim eşitliğine odaklansa da, milyonlarca vatandaşın merak ettiği "kısmi emeklilik" konusu da merak edilmekte.
Yeni reformdan bağımsız olarak, 8 Eylül 1999 öncesi sigorta girişi olanlar için 3600 prim günü ve 15 yıl sigortalılık süresiyle kısmi emeklilik (yaştan emeklilik) hakkı devam ediyor. Bu haktan yararlanabilmek için gereken yaş şartı, sigortalının ilk işe giriş tarihine göre kademeli olarak (kadınlarda 50-58, erkeklerde 55-60) değişmekte.
Özellikle 8 Eylül 1999 ile 1 Mayıs 2008 arasında sigortalı olan SSK'lılar için 4500 prim günü (25 yıl sigortalılık ve kadınlarda 58, erkeklerde 60 yaş) ile kısmi emeklilik imkanı bulunuyor. Bağ-Kur'da ise bu şart 5400 gün (15 tam yıl) olarak uygulanıyor.
EYT'liler 7.200 Günden Faydalanabilecek mi?
EYT yasası ile yaş şartı kalkan ancak 9.000 prim gününü dolduramadığı için emekli olamayan yüz binlerce Bağ-Kur'lu bulunuyor.
Eğer yasa, 8 Eylül 1999 öncesi sigortalı olanları da kapsayacak şekilde geriye dönük olarak işletilirse, bu durumdaki EYT'li Bağ-Kur'lular 9.000 gün yerine 7.200 günle hemen emeklilik hakkı kazanabiecek. Ancak ilk aşamada, düzenlemenin 8 Eylül 1999 sonrasını ve özellikle aktif olarak prim ödemeye devam eden küçük esnaf ve çiftçileri kapsaması, EYT'lilerin durumunun ise daha sonra değerlendirilmesi bekleniyor.
