Milli Eğitim Bakanlığı tarafından yapılan "Şiddet Algısı Araştırması", Aralık 2024'te ortaokul ardından Şubat 2025'te lise 10. ve 11. sınıf öğrencilerine uygulanarak, gençlerin dijital şiddeti nasıl algıladığını incelemek amacıyla gerçekleştirildi.
Bu kapsamda, Türkiye'nin 26 ilinden 7.511 lise öğrencisinin katılımıyla yapılan anket sonuçları, lise öğrencilerinin dijital şiddete yönelik algılarının ortaokul öğrencileriyle büyük ölçüde benzerlik gösterdiğini ortaya koydu.
Özel Bilgi ve Fotoğraf Paylaşımı ile Tehdit Algısı
Araştırmada, öğrencilerin en fazla şiddet olarak algıladığı davranış, özel bilgi ve fotoğrafların internet ortamında paylaşılmasıyla yapılan tehditler oldu. Lise öğrencilerinin yüzde 92,3'ü bu durumu şiddet olarak değerlendirirken, ortaokul öğrencilerinde bu oran yüzde 88,5 olarak belirlendi.
Dijital şiddet algısı, sosyal medyada gönderilerin kasıtlı olarak beğenilmemesi ve beğenilerin geri çekilmesi gibi durumlarla da devam ediyor; bu tür durumlar, katılımcıların yüzde 15 ila 20'si tarafından şiddet olarak algılanıyor.
Dijital Ortamda Şiddet Olayları
Öğrenciler, toplumda şiddet olaylarının en çok dijital ortamda yaşandığını ifade ediyor. Araştırma sonucuna göre katılımcıların yüzde 37,1'i dijital ortamda şiddetin yaygın olduğunu belirtiyor.
Siber Zorbalık Verileri
Çalışma kapsamında siber şiddetle ilgili verilere de yer verildi. Öğrencilerin yüzde 73,5'i, bir paylaşımın ekran görüntüsünün alınarak yayılmasını şiddet olarak değerlendirirken, yüzde 72,8'i popüler bir görüşe karşı çıkan kişilerin aşağılanmasını aynı şekilde değerlendirdi. Geçmişte yapılan bir paylaşımın bulunup sosyal medyada eleştirilmesi, yüzde 61,3 tarafından şiddet olarak tanımlandı.
Dijital Şiddet: Çift Yönlü Bir Alan
Dijital ortamda uygulanan şiddetin yalnızca mağduriyet boyutu olmadığı ortaya kondu. Araştırmaya katılan öğrencilerin yüzde 53'ü, en az bir kez sosyal medyada hakaret veya kötü sözlere maruz kaldıklarını belirtirken, yüzde 40,8'i hayatlarında en az bir kez sosyal medyada bu tür davranışları sergilediklerini ifade etti.
Öğrencilerin yüzde 33,5'i, diğerleri gibi davranmadıkları için baskı altında hissettiklerini, yüzde 38'i popüler bir görüşe karşı çıktıkları için aşağılandıklarını ifade etti. Ayrıca öğrencilerin yüzde 22'si, başkalarını popüler bir görüşü savundukları için aşağıladıklarını kaydetti.
Dijital Şiddet ve Sosyal İlişkiler
Araştırma, dijital şiddetin bireysel bir sorun olmanın ötesinde sosyal ilişkiler ve öğrenilen davranış kalıplarıyla bağlantılı olduğunu vurguladı.
Sonuçlar, gençlerin sosyal duygusal becerilerinin geliştirilmesi ve dijital mecralarda kontrol mekanizmalarının güçlendirilmesinin önemine işaret ediyor. Ailelerin de bilinçli teknoloji kullanımı için eğitilmesi ve toplumda dijital farkındalık çalışmalarının yaygınlaştırılması öneriliyor.
Tüm bu verilerle birlikte, dijital şiddet başta olmak üzere tüm şiddet türlerine karşı koruyucu ve önleyici müdahale sistemlerinin güçlendirilmesi gerektiği belirtiliyor. Kamu kurumları, üniversiteler ve sivil toplum kuruluşları ile ailelerin işbirliği içerisinde etkili bir tedbir sistemi geliştirilmesi hedefleniyor.
