Sahabe Çarşısı Gazze'nin kalbinde direniyor
Sahabe Çarşısı, Gazze kentinin Derec Mahallesinde faaliyetini sınırlı da olsa sürdüren nadir yerlerden biri olarak dikkat çekiyor. İsrail'in kesintisiz bombardımanları, zorla yerinden etme planları ve yardım yollarının kapanması çarşının hareketliliğini ciddi biçimde azalttı. Buna karşın çarşıdaki birkaç tezgah ve işyeri, kentte hayatın hala devam ettiğini gösteren simgeler olarak kalmaya devam ediyor.
Haberin sahadan aktarıldığı röportajlarda, İsrail ordusunun hava saldırıları devam ederken, ABD Başkanı Donald Trump'ın bombardımanın derhal durdurulması çağrısının görmezden gelindiği vurgulandı. Bu koşullar altında çarşıya gelen Filistinliler, ihtiyaçlarını karşılamak için ölüm riskini göze alarak pazarları dolaşıyor.
Reşid Caddesi'nin kapanmasının etkileri
İsrail ordusunun 1 Ekim tarihinde Reşid Caddesi'ni kapatmasının ardından Gazze kentinde gıda ve temel ihtiyaç maddesi sıkıntısı daha da derinleşti. Reşid Caddesi, Selahaddin Caddesi’nin kapatılmasıyla birlikte kuzey ve güney arasındaki ana bağlantı haline gelmişti; Kasım 2023'te uygulanan kısıtlamalar ve ardından oluşturulan Netzarim Koridoru kentin lojistikine büyük darbe vurdu. Ocak 2024'te kısa süreli açılan cadde, daha sonra yeniden kapatıldı ve yardım konvoylarının geçişine izin verilmemesi kuzeyde kıtlığı hızlandırdı.
Ayrıca ordu, Filistinlileri güneye geçmeye zorlamak için arama ve sorgulamaya tabi tutuldukları kontrol noktaları kurdu; bu uygulama, hem hareket özgürlüğünü kısıtladı hem de malların dağıtımını sekteye uğrattı.
Tezgahlarda kalanlar: Hayat idame ettirme çabaları
40 yaşındaki Mahir Mahmud, Sahabe Çarşısı'ndaki küçük tezgahta birkaç çeşit sebze satıyor. Mahmud, Reşid Caddesi'nin kapanmasının ardından geriye kalan malzemelerini göstererek, 'Reşid Caddesi kapatıldıktan sonra elimde kalan tek şey bunlar.' dedi. Mahmud, yardımların ve mal girişinin engellenmesinin fiyatları katbekat artırdığını ve özellikle un, konserve gibi temel gıda maddelerinde halkın satın alma gücünü ciddi biçimde zayıflattığını vurguladı.
27 yaşındaki Ahmed Delul, Sahabe Çarşısı'nda seyyar arabasıyla konserve ürünleri satıyor. Delul, devam eden saldırıların işgücünü ve gelir kaynaklarını yok ettiğini, Dünya Bankası'nın sınıflandırmasına atıf yaparak Gazze'deki Filistinlilerin çoğunu yoksulluk sınırının altına ittiğini belirtti. Delul, Reşid Caddesi kapanmasının ürün fiyatlarında ciddi artışlara yol açtığını ve pazar hareketliliğinin 'son derece zayıf' olduğunu söyledi: 'Bazı Filistinliler yiyecek bir lokma bile bulamıyor.'
Konserve ve temel gıdalarda fiyat baskısı
Şahsi gözlemler ve satıcıların ifadelerine göre, Gazze'ye mal girişinin kısıtlanması sonucu bazı temel gıda maddelerinin fiyatları savaş öncesine göre belirgin şekilde arttı. Delul, fasulye konservelerinin fiyatının savaş öncesine kıyasla 5 kat arttığını belirtti ve tedarik engelleri sürerse fiyatların daha da yükseleceği uyarısında bulundu. Konserveler, un ve nadiren bulunabilen sebzeler gibi ürünlerin erişilememesi nedeniyle halk için aylardır temel besin kaynaklarından biri haline geldi.
Röportaj sırasında Derec Mahallesi'ne düşen bir top mermisinin şiddetli patlaması bölgeyi yoğun dumanla kapladı; buna rağmen bazı satıcılar ve müşteriler geçim ihtiyaçları nedeniyle pazar yerlerine geri dönmek zorunda kaldı.
Alışveriş zorluğu ve halkın tepkisi
Filistinli Halid Seyfeddin, sahabe çarşısındaki tezgahlar arasında bisikletiyle dolaşarak ailesi için en uygun fiyatlı ürünleri arıyor. Seyfeddin, 'Saatlerce un, gıda ve sebze aradım ama bulamadım. Reşid Caddesi kapatıldıktan sonra bu ürünleri pazarlarda görmek neredeyse imkânsız hale geldi.' sözleriyle pazarlardaki kıtlığın günlük yaşam üzerindeki etkisini özetledi. Seyfeddin, bu durumu halkın yiyecek bulmak için yerlerinden zorla göç ettirilmeye çalışılması şeklinde değerlendiriyor.
Kapsam ve sonuç
Gazze'deki hükümetin Medya Ofisi'ne göre yarım milyondan fazla kişi hâlâ kuşatma altındaki Gazze'de yaşamını sürdürüyor. Zorlayıcı yaşam koşullarına rağmen birçok aile güneye göç etmeyi reddediyor. İsrail ordusu ise Gazze kentini işgal amacıyla başlattığı kara saldırılarına 16 Eylül tarihinden itibaren yoğunluk kazandırdı.
Bu sahadaki gözlemler, Reşid Caddesi'nin kapanmasının lojistik ve ekonomik etkilerinin çarşı ölçeğinde doğrudan hissedildiğini ve Sahabe Çarşısı gibi yerlerin kent içindeki hayatta kalma mekanizmalarını yansıttığını gösteriyor. Kısıtlamalar sürdükçe temel gıda tedarikinde yaşanan darboğazın hem fiyatlar hem de erişim açısından daha da ağırlaşma riski bulunuyor.
