Tükenmişlik sendromu, iş veya okul hayatında yoğun stres altında kalan kişilerde ortaya çıkan bir psikolojik durumdur. Tükenmişlik sendromu yaşayan kişiler, kendilerini bitkin, yorgun, mutsuz ve başarısız hissederler. Ayrıca iş veya okul performanslarında düşüş, motivasyon kaybı, ilgi azalması, sosyal ilişkilerde bozulma gibi sorunlar yaşarlar. Peki bu sendromla nasıl başa çıkabiliriz? tükenmişlik sendromu nasıl anlaşılır? Kimlerde görülür? Haber içeriğimizde...
TÜKENMİŞLİK SENDROMU NEDİR?
Tükenmişlik sendromu, 1974 yılında Herbert Freudenberger tarafından tanımlanan bir psikolojik hastalıktır. Tükenmişlik sendromu, iş yaşantısı gereği yoğun duygusal taleplere maruz kalan ve devamlı olarak insanlarla yüz yüze olan bireylerde görülen fiziksel bitkinlik, uzun süren yorgunluk, çaresizlik ve umutsuzluk duygularının, yapılan işe, hayata ve diğer insanlara karşı olumsuz tutumlarla yansıması ile oluşan bir sendromdur. Tükenmişlik sendromu, modern çağın gizli tehlikesidir. Tükenmişlik sendromu yaşayan kişiler hem fiziksel hem de psikolojik olarak sağlıklarını kaybederler. Peki belirtileri nelerdir? Haberimizin devamında...
TÜKENMİŞLİK SENDROMU BELİRTİLERİ NELERDİR?
Tükenmişlik sendromu belirtileri kişiden kişiye değişiklik gösterebilir. Ancak genel olarak birtakım belirtiler gözlemlenebilir. Bunların başında fiziksel olarak sürekli yorgunluk, bitkinlik, uyku bozuklukları, baş ağrısı, mide-bağırsak rahatsızlıkları, bağışıklık sisteminin zayıflaması, duygusal olarak mutsuzluk, umutsuzluk, değersizlik, suçluluk, kaygı, depresyon, sinirlilik, öfke, duyarsızlık… Zihinsel olarak ise gösterdiği belirtilerin başında, dikkat dağınıklığı, konsantrasyon bozukluğu, hafıza problemleri, kararsızlık, yaratıcılık kaybı, eleştiriye açık olmama yer alıyor. Tükenmişlik sendromu yaşayan kişilerde davranışsal olarak birtakım belirtiler ortaya çıkar mesela iş veya okul performansında düşüş, motivasyon kaybı, ilgi azalması, sorumluluklardan kaçınma, iş veya okul devamsızlığı, sosyal ilişkilerde bozulma, alkol veya madde kullanımı gibi…
TÜKENMİŞLİK SENDROMUNA NE İYİ GELİR?
Tükenmişlik sendromu, ciddiye alınması gereken bir psikolojik durumdur. Tükenmişlik sendromu yaşayan kişiler, profesyonel bir yardım almalıdır. Psikoterapi, tükenmişlik sendromu ile baş etmek için etkili bir yöntemdir. Psikoterapi, kişinin stres kaynaklarını, baş etme stratejilerini, duygu ve düşüncelerini fark etmesine ve değiştirmesine yardımcı olur. Tükenmişlik sendromu ile mücadele etmek için kişinin kendi çabası da önemlidir.
Bu kişiler iş ya da okul dışında kendilerine zaman ayırmalıdır ve her durumda olduğu gibi sağlıklı bir yaşam tarzı, düzenli beslenme, kaliteli uyku ile alkol ve madde bağımlılığından uzak durmak kişiye kendini iyi hissettirecektir. Bunun yanı sıra tükenmişlik sendromuna yakalanan kişi kendisine iyi gelecek hobiler edinmeli, mutlu olacağı ortamlar da bulunmalı, spor, sanat müzik gibi ilgi alanlarına yönelmeli…
Belki de en önemlisi sevdikleriyle iletişim halinde olmalı, sosyal destek almalıdır. Son olarak şunu da belirtmeliyiz ki bu kişiler mutlaka olumlu düşünmeye çalışmalı, kendilerini eleştirmekten, suçlamaktan ya da kıyaslamaktan kaçınmalıdır
TÜKENMİŞLİK SENDROMU NASIL BAŞLAR?
Tükenmişlik sendromu, genellikle uzun süreli ve yoğun stres altında kalan kişilerde gelişir. Tükenmişlik sendromu başlangıcında, kişi iş veya okul hayatına aşırı bağlı, hırslı, idealist ve başarı odaklıdır. Kişi, kendine yüksek beklentiler koyar, çok çalışır, çok sorumluluk alır, kendini iş veya okuluna adar. Ancak zamanla, kişi iş veya okul hayatında karşılaştığı zorluklar, engeller, baskılar, rekabet, çatışma, adaletsizlik, tanınmama, takdir edilmeme gibi durumlarla baş edemez. Kişi, iş veya okul hayatında başarısız olduğunu, yetersiz olduğunu, değersiz olduğunu hisseder. Kişi, iş veya okul hayatından soğur, ilgisini ve motivasyonunu kaybeder, kendini tükenmiş hisseder.
TÜKENMİŞLİK SENDROMU KİMLERDE GÖRÜLÜR?
Tükenmişlik sendromu, her yaş, cinsiyet, meslek ve eğitim düzeyinden kişide görülebilir. Ancak bazı faktörler, tükenmişlik sendromu riskini artırabilir. Bunlar şunlardır:
* İş veya okul hayatında yüksek stres, yüksek sorumluluk, düşük kontrol, düşük ödül, düşük destek, düşük saygınlık, düşük anlam, yüksek rekabet, yüksek çatışma, yüksek değişim gibi durumlar
* Kişilik özellikleri olarak aşırı çalışkanlık, mükemmeliyetçilik, idealizm, hırslılık, rekabetçilik, uyum sağlama, kendini beğenme, kendini feda etme, kendine güvensizlik, kendini eleştirme gibi durumlar
* Yaşam tarzı olarak dengesiz beslenme, yetersiz uyku, fiziksel aktivite eksikliği, alkol veya madde kullanımı, sosyal izolasyon, hobisizlik, eğlencesizlik gibi durumlar
Tükenmişlik sendromu, önemsenmeli ve tedavi edilmelidir. Tükenmişlik sendromu ile baş etmek için hem profesyonel hem de kişisel çaba gereklidir. Tükenmişlik sendromu, önlenebilir ve aşılabilir bir durumdur. Kişi, iş veya okul hayatında kendine uygun bir denge kurmalı, sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemeli, kendini mutlu eden şeyler yapmalı, sosyal destek almalı, olumlu düşünmeli ve kendine güvenmelidir.
