Kazakistan yapay zekayı stratejik öncelik olarak konumlandırıyor
MEİRAMGÜL KUSSAİNOVA - Kazakistan, son bir yıl içinde yapay zekâ alanında hızlı kararlar alarak bu alana stratejik önem atfediyor. Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev başta olmak üzere üst düzey yetkililerin hem yurt içi hem yurt dışı temasları ve kabul ettiği uzman heyetleri, ülkenin politik iradesini gösteriyor.
Liderlik ve uluslararası temaslar
Tokayev, yurt dışı ziyaretlerinde yapay zekâ uzmanlarıyla görüşmeyi tercih ederken, Astana'da da uluslararası temsilcileri sıkça ağırlıyor. Bu kapsamda Cumhurbaşkanlığı Sarayı Akorda'da Dr. Lee Kai-Fu gibi küresel isimlerle bir araya gelmesi ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ziyareti sırasında konuyla ilgili uzman toplantıları yapması, devlet düzeyinde sahiplenmenin işaretleri olarak okunuyor.
Devlet yetkilileriyle yaptığı toplantıda Tokayev'in vurguladığı üzere, "Yapay zekânın geliştirilmesi, ülkemiz açısından stratejik öneme sahip bir görevdir." ifadesi, politika önceliğinin net biçimde ortaya konulduğunu gösteriyor.
5 yıllık Konsept ve somut hedefler
Kazak hükümeti geçen yıl kabul ettiği 5 yıllık "Yapay Zekayı Geliştirme Konsepti" ile 2029 hedeflerini belirledi. Konseptin öne çıkan hedefleri arasında:
- Yapay zekâ kullanılarak üretilen ürün sayısını 5 kat artırmak
- Yaklaşık 500 bin sektör uzmanı yetiştirmek
- 5 milyon kişiyi yapay zekâ becerileri konusunda eğitmek
Bu hedefler, hem insan kaynağı geliştirmeye hem de yerel üretim kapasitesinin ölçeklendirilmesine odaklanıldığını gösteriyor. Konseptin başarısı için uygulanabilir iş planları, finansman mekanizmaları ve eğitim programlarının eş zamanlı yürütülmesi gerekecek.
Kurumsal yapılanma, yasa ve merkez planları
Kararların hızla hayata geçirilmesi amacıyla başbakan nezdinde bir dijital karargâh oluşturuluyor. Bu yapılanma; ekonominin reel sektörü, sağlık ve kamu hizmetlerinde yapay zekâ kullanımını artırmak, toplumun yapay zekâ okuryazarlığını teşvik etmek ve genç yetenekleri keşfetmek gibi önceliklere odaklanacak.
Ayrıca bu yıl Astana'da açılması planlanan "Alem AI" Ulusal Yapay Zeka Merkezi ve üzerinde çalışılan yapay zekâya ilişkin yasa ile regülasyon ve altyapı adımları tamamlanmaya çalışılıyor. Bu iki adım, hem hukuki çerçeve hem de merkezi koordinasyon açısından önemli bir eşik teşkil edecek.
Astana Hub ve ekosistemin rolü
Yapay zekânın yaygınlaştırılması, uzman yetiştirilmesi ve yerel girişimciliğin desteklenmesi için saha uygulamaları büyük ölçüde Astana Hub Teknoparkı tarafından yürütülüyor. Hub bünyesinde 450'si yabancı sermayeli olmak üzere toplam 1700'den fazla startup faaliyet gösteriyor; bu, bölgesel bir ekosistem merkezi olarak Hub'ın konumunu güçlendiriyor.
Astana Hub ayrıca üniversite öğrencilerine yönelik 2 yıllık yapay zekâ okulu başlattı ve 2024'te hayata geçirdiği "AI’preneurs" platformu sayesinde 350 binden fazla dolar değerinde yatırım çekmeyi başardı. Bu tür uygulamalar, insan kaynağı geliştirme ve erken aşama finansman erişimi açısından kilit rol oynuyor.
Değerlendirme
Kazakistan'ın mevcut adımları, politika düzeyindeki taahhütten operasyonel uygulamaya doğru bir geçişi yansıtıyor. Stratejide hem regülasyon hem merkezi yapılandırma hem de ekosistem destek mekanizmalarının eş zamanlı geliştirilmesi planlanıyor. Başarı, bu bileşenlerin koordinasyonu, eğitim programlarının niteliği ve özel sektörle iş birliğinin etkinliğine bağlı olacak.
Özetle: Hükümetin koyduğu somut hedefler ve kurumsal adımlar, Kazakistan'ı bölgesel düzeyde yapay zekâ geliştirme ve uygulama merkezlerinden biri haline getirme amacı taşıyor; izlemesi gereken ana unsurlar uygulama hızının sağlanması, yetenek geliştirme ve regülasyonun dengelenmesidir.
