Türk Demir Yolu Tarihinin Başlangıcı
Türkiye'nin demir yolu serüveni 169 yıl önce, 1856'da buharlı tren olarak bilinen "kara tren" ile başladı. Osmanlı döneminde verilen imtiyazla 130 kilometrelik İzmir-Aydın hattının temeli atılarak, demir yollarında bir çağ açıldı. Toplamda Osmanlı döneminde 8 bin 619 kilometre demir yolu inşa edildi. Bunun 4 bin 136 kilometresi ise günümüz Türkiye sınırları içindeydi ve bu hatlarda buharlı trenler saatte yaklaşık 40 kilometre hızla hizmet veriyordu.
Cumhuriyet Dönemi ve Demir Ağların Gelişimi
Cumhuriyet'in ilk yıllarında demir yolu yatırımlarına verilen önem, Türk demir yolları tarihinde "altın çağ" olarak adlandırılan bir dönemin başlangıcını işaret etti. 1923-1950 yılları arasında 3 bin 764 kilometrelik demir yolu yapıldı. Ancak 1950'lerden sonra kara yolu yatırımlarının hız kazanmasıyla, demir yolu inşası yavaşladı.
2003 Sonrası Yüksek Hızlı Tren Dönemi
2003 yılından itibaren Türkiye'de demir yollarında yeni bir döneme girildi. Ankara merkez olmak üzere İstanbul-Ankara-Sivas, Ankara-Konya ve diğer hatların geliştirilmesi hedeflendi. Elektrikli ve sinyalli hatların inşaatı hızla devam etti. 2002 yılında 2 bin 505 kilometre olan sinyalli hatlar, yüzde 221 artışla 8 bin 46 kilometreye ulaştı.
Hızlı Tren Uygulamaları
Türkiye, 2009 yılında Ankara-Eskişehir hattında ilk yüksek hızlı tren hattını açtı. Saatte 250 kilometre hızla çalışan bu hat sayesinde seyahat süreleri ciddi ölçüde kısaldı. Şu ana kadar 2 bin 251 kilometre YHT hattı tamamlandı ve inşaatı devam eden 3 bin 776 kilometre kesim bulunmaktadır.
Şehir İçi Raylı Sistemler
Demir ağların ülke genelinde yayılmasıyla birlikte yerel yönetimlerin desteği ile çeşitli raylı sistem projeleri de hayata geçirildi. İstanbul'da Marmaray, Ankara'da BAŞKENTRAY ve İzmir'de İZBAN gibi projelerle şehir içi ulaşımda önemli iyileştirmeler sağlandı.
Yerli ve Milli Üretim Üzerine Vurgu
TCDD, demir yolu projelerini hayata geçirirken yerli ve milli üretim ile Ar-Ge çalışmalarına önem vermektedir. Lokomotiflerde yerlilik oranı yüzde 51'in, vagon üretiminde ve demir yolu yapımlarında ise yüzde 90'ın üzerine çıkmıştır.
