Kansızlık, kanda yeterli miktarda sağlıklı kırmızı kan hücresi veya hemoglobin bulunmaması durumudur. Hemoglobin, oksijeni dokulara taşıyan bir proteindir. Kansızlık, vücudun oksijen ihtiyacını karşılayamamasına ve çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilir. Kansızlık, dünyada yaklaşık 2 milyar insanı etkileyen yaygın bir hastalıktır. Kansızlık nedenleri, belirtileri ve tedavisi hakkında bilmeniz gereken her şey haberimizde....
KANSIZLIK NEDEN OLUR?
Kansızlık, kırmızı kan hücrelerinin sayısının veya hemoglobin miktarının azalması sonucu ortaya çıkar. Kansızlığın birçok nedeni olabilir. Bunlardan bazıları şunlardır:
Demir Eksikliği
Demir, hemoglobin yapımında gerekli bir mineraldir. Demir eksikliği, en sık görülen kansızlık nedenidir. Demir eksikliği, beslenme yetersizliği, aşırı kanama, hamilelik, emzirme, parazit enfeksiyonları gibi durumlarda ortaya çıkabilir.
B12 Vitamini veya Folik Asit Eksikliği
B12 vitamini ve folik asit, kırmızı kan hücrelerinin olgunlaşmasında önemli rol oynar. Bu vitaminlerin eksikliği, kırmızı kan hücrelerinin normalden büyük ve işlevsiz olmasına neden olur. B12 vitamini veya folik asit eksikliği, beslenme yetersizliği, mide veya bağırsak hastalıkları, alkol bağımlılığı, bazı ilaçlar gibi durumlarda ortaya çıkabilir.
Kemik İliği Hastalıkları
Kemik iliği, kırmızı kan hücrelerinin üretildiği yerdir. Kemik iliğinin zarar görmesi veya işlevini yitirmesi, kırmızı kan hücrelerinin azalmasına neden olur. Kemik iliği hastalıkları, enfeksiyonlar, kanserler, ilaçlar, radyasyon, otoimmün hastalıklar gibi durumlarda ortaya çıkabilir.
Kan Kaybı
Kanama, kırmızı kan hücrelerinin kaybına neden olur. Kanama, travma, cerrahi, ülser, adet, hemoroid, kanama bozuklukları gibi durumlarda ortaya çıkabilir.
Kan Yıkımı
Kırmızı kan hücrelerinin normalden daha erken parçalanması, kansızlığa neden olur. Kan yıkımı, genetik bozukluklar, enfeksiyonlar, ilaçlar, toksinler, bağışıklık sistemi hastalıkları gibi durumlarda ortaya çıkabilir.
KANSIZLIK BELİRTİLERİ NELERDİR?
Kansızlık, vücudun oksijen ihtiyacını karşılayamaması nedeniyle çeşitli belirtilere neden olur. Kansızlık belirtileri, kansızlığın şiddetine, süresine ve nedenine göre değişiklik gösterebilir. Kansızlık belirtileri şunlardır:
* Yorgunluk, halsizlik, bitkinlik
* Solukluk, ciltte, dudaklarda, tırnaklarda ve gözlerde renk solukluğu
* Nefes darlığı, çarpıntı, kalp atışında düzensizlik
* Baş dönmesi, bayılma, baş ağrısı, sersemlik
* Uyku hali, konsantrasyon bozukluğu, unutkanlık
* Saç dökülmesi, tırnak kırılması, cilt kuruluğu
* Dilde yanma, ağızda yara, diş eti kanaması
* İştahsızlık, bulantı, kusma, kabızlık
* Kas ağrısı, kramp, uyuşma, karıncalanma
* Soğukluk, üşüme, ateş
KANSIZLIK NASIL TEŞHİS EDİLİR?
Kansızlık, kan testleri ile teşhis edilebilir. Kan testleri, kanda bulunan kırmızı kan hücrelerinin sayısını, hemoglobin miktarını, kırmızı kan hücrelerinin boyutunu ve şeklini ölçer. Kan testleri, kansızlığın tipini ve nedenini belirlemeye yardımcı olur.
KANSIZLIK NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Kansızlık tedavisi, kansızlığın nedenine, şiddetine ve süresine göre değişir. Kansızlık tedavisinde genel olarak şu yöntemler uygulanır:
Demir, B12 Vitamini veya Folik Asit Takviyeleri
Eksik olan mineral veya vitaminin oral veya enjeksiyon yoluyla alınması, kansızlığın giderilmesine yardımcı olur. Takviyelerin dozu ve süresi, doktorunuzun tavsiyesine göre belirlenir.
Kan Transfüzyonu
Ağır kan kaybı veya kan yıkımı nedeniyle kansızlık yaşayan kişilere, uygun kan grubundan kan verilir. Kan transfüzyonu, hayati tehlike oluşturan durumlarda uygulanır.
Kemik İliği Nakli
Kemik iliği hastalığı nedeniyle kansızlık yaşayan kişilere, uyumlu bir donörden alınan sağlıklı kemik iliği nakledilir. Kemik iliği nakli, kansızlığın kalıcı olarak tedavi edilmesini sağlar.
İlaç Tedavisi
Kansızlığa neden olan enfeksiyon, iltihap, kanser, bağışıklık sistemi hastalığı gibi durumlar için ilaç tedavisi uygulanır. İlaç tedavisi, kansızlığın altında yatan nedeni ortadan kaldırmayı veya kontrol altına almayı amaçlar.
KANSIZLIKTAN KORUNMAK İÇİN NE YAPILMALI?
Kansızlık, pek çok sağlık sorununa neden olan ve yaşam kalitesini düşüren bir hastalıktır. Kansızlıktan korunmak için, sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek ve dengeli bir beslenme alışkanlığı edinmek gerekir. Kansızlıktan korunmak için şunları yapmalısınız:
* Demir, B12 vitamini ve folik asit açısından zengin gıdalar tüketmelisiniz. Demir bakımından zengin gıdalar arasında kırmızı et, karaciğer, yumurta, kuru baklagiller, yeşil yapraklı sebzeler, kuru meyveler, pekmez, tahıl ürünleri bulunur. B12 vitamini bakımından zengin gıdalar arasında hayvansal ürünler, süt, peynir, yoğurt, balık, deniz ürünleri bulunur. Folik asit bakımından zengin gıdalar arasında yeşil yapraklı sebzeler, kuru baklagiller, turunçgiller, avokado, ceviz, fındık bulunur.
* Bol su içmelisiniz. Su, kanın akışkanlığını artırır, toksinlerin atılmasını sağlar ve vücudun oksijen almasını kolaylaştırır. Günde en az 2 litre su içmeye özen göstermelisiniz.
* Alkol, sigara ve kafeinden uzak durmalısınız. Alkol, sigara ve kafein, kırmızı kan hücrelerinin yapımını ve işlevini bozar, vücuttan demir ve vitamin kaybına neden olur, kan damarlarını daraltır ve oksijen taşınmasını zorlaştırır. Bu maddelerden uzak durarak, kansızlığın önlenmesine katkıda bulunabilirsiniz.
* Düzenli egzersiz yapmalısınız. Egzersiz, kan dolaşımını hızlandırır, kalp ve akciğer sağlığını korur, stresi azaltır ve vücudun oksijen kullanımını artırır. Haftada en az 3 gün, 30 dakika egzersiz yapmaya çalışmalısınız.
* Doktor kontrollerinizi aksatmamalısınız. Kansızlık, pek çok hastalığın belirtisi olabilir. Bu nedenle, kansızlık belirtileri yaşadığınızda veya düzenli olarak kan testi yaptırmak için doktorunuza başvurmalısınız. Doktorunuz, kansızlığın nedenini, tipini ve şiddetini belirleyerek, size uygun bir tedavi planı sunacaktır.
