Jandarma tarafından kurtarılan 1.800 yıllık Kibele heykeli Diyarbakır Müzesi bahçesinde sergileniyor
Diyarbakır Müzesi'nin "Medeniyetler Yolu" Projesi kapsamında depolarda bulunan eserler ziyaretçiye sunulmaya devam ediyor. Bu kapsamda müze bahçesine yerleştirilen dokuz heykelden biri, 1935 yılında Şanlıurfa’dan getirilen ve 1.800 yıllık olduğu bildirilen Kibele tasvirli heykeldir.
Kurtarılış ve restorasyon
Diyarbakır Müze Müdür Vekili Müjdat Gizligöl’ün aktardığına göre, eser geçmişte defineciler tarafından çalınmak istenirken jandarma ekipleri tarafından kurtarılmış ve müzeye getirilmiştir. Kaçakçıların eseri üç parçaya ayırma girişimine dair iki kesim izi heykelin arka kısmında tespit edilmiştir; kaçakçılar baş kısmını kesmiş, ikinci aşamaya geçtikleri sırada jandarma tarafından yakalanmışlardır.
Heykelin baş kısmı gövdeden ayrı olduğundan, restoratörler tarafından yapılan titiz çalışmalar sonucunda baş ve gövde birleştirilerek eser yeniden bütün hale getirilmiştir. Restorasyon sonrası heykel, "Medeniyetler Yolu" Projesi kapsamında müze bahçesinde sergilenmeye başladı.
Müze, eser tanımı ve tarihsel bağlam
Diyarbakır Müzesi, 1934 yılında kurulmuş olup Türkiye’nin en eski müzelerinden biridir. Kuruluş döneminde çevre illerde müzelerin azlığı nedeniyle Şanlıurfa, Elazığ, Malatya, Bingöl ve Mardin gibi illerden kazılar ve kaçakçılık olayları sonucu ele geçirilen eserler Diyarbakır Müzesi'ne getirilmiştir; söz konusu Kibele heykeli de bu dönemde 1935 yılında Urfa’dan müzeye intikal etmiştir.
Eser, kireç taşından yapıldığı belirtilen ve Şanlıurfa taşından yapılmış dikdörtgen formda bir heykel olarak tanımlanıyor. Derin, yuvarlak bir niş içinde yer alan kadın figürünün yüksek ihtimalle Kibele’yi temsil ettiği düşünülmektedir. Figürün ön kısmında iki çocuk figürü yer almakta, kollar göbek hizasında birleşik şekilde tasvir edilmiştir. Ancak figürlerin yüz kısımlarının tahrip olması nedeniyle çocuklara dair ayrıntılı bilgiye ulaşılamamıştır.
Kibele kültünün kökeni
Müze yetkilileri, Kibele kültünün kökeninin Neolitik Döneme uzandığını ve bu kültün en erken örneklerinin Çatalhöyük’te görüldüğünü belirtiyor. Kibele veya benzer ana tanrıça figürleri, tarih boyunca pek çok uygarlıkta tekrarlanan bir ikonografiye sahiptir.
Yetkililer vatandaşları, kültür varlıklarına karşı duyarlı olmaya ve herhangi bir yerde kültür varlığına rastlanması durumunda en yakın müzeye bilgi vermeye çağırıyor.
DİYARBAKIR MÜZESİ’NİN “MEDENİYETLER YOLU” PROJESİ KAPSAMINDA, 1935 YILINDA ŞANLIURFA’DAN GETİRİLEN VE DEFİNECİLER TARAFINDAN PARÇALARA AYRILMAK İSTENİRKEN JANDARMA TARAFINDAN KURTARILAN KİREÇ TAŞINDAN YAPILAN KİBELE HEYKELİ, RESTORE EDİLEREK MÜZE BAHÇESİNDE SERGİLENMEYE BAŞLANDI.
