İTÜ'de Marmara Aktif Fay Tehlike ve Risk Uygulama ve Araştırma Merkezi (MATAM) açıldı
İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) bünyesinde, Türkiye İş Bankası desteğiyle kurulan Marmara Aktif Fay Tehlike ve Risk Uygulama ve Araştırma Merkezi (MATAM)ın açılışı gerçekleştirildi. Ocak 2024'te imzalanan protokolle Ayazağa Kampüsü'nde hayata geçirilen merkez, Marmara Bölgesi ve Türkiye'deki aktif fayların tehlike ve risklerini bilimsel temelde araştırmayı, değerlendirmeyi ve toplum yararına güvenilir veriler üretmeyi amaçlıyor.
Açılışta konuşan İTÜ Rektörü Prof. Dr. Hasan Mandal, afetlere karşı en güçlü güvencenin bilimin olduğunu vurgulayarak, "Bu merkezi sadece bir bina değil, farklı disiplinlerin, öğrencilerimizin, akademisyenlerimizin ve tüm paydaşlarımızın oluşturduğu yaşayan bir ekosistem olarak görüyoruz. Burada ortaya çıkacak çalışmalar karar vericilere güvenilir ve dinamik veriler sunacak." ifadelerini kullandı.
Mandal, merkezde disiplinler arası bir yaklaşımın benimseneceğini belirterek, yer bilimlerinden afet yönetimine, dijital teknolojilerden sosyal bilimlere kadar birçok alanın birlikte çalışacağını; lisans seviyesinden doktora düzeyine kadar öğrencilerin sürece aktif katılımının yapının geleceğine katkı sağlayacağını söyledi.
İş Bankası Genel Müdür Yardımcısı Suat Sözen ise 6 Şubat depremleri sonrasında can kayıplarını önlemeye dönük araştırmalar yürüttüklerini belirtti ve "Üniversite bünyesinde, modern cihazlar ve geniş sensör ağıyla çalışacak bu merkez, Marmara'da olası depremlerde can ve mal kayıplarının azaltılmasına katkı sağlayacak." dedi.
MATAM proje yürütücüsü Prof. Dr. Cenk Yaltırak açılışta, son yüzyılda depremlerde 126 bin can kaybı yaşandığını hatırlatarak, deprem gibi karmaşık sorunların ancak kurumsal ve uzun soluklu bilimsel çalışmalara dayanılarak çözülebileceğini vurguladı. Yaltırak, merkezin teknoloji düzeyinin ileri olduğunu ve kurumlardan vizyon olarak 25 yıl ilerde olduğunu belirtti. Ayrıca MATAM'ın veri ve bilgiyi görselleştirme kapasitesine dikkat çekerek, üç boyutlu fay haritaları ve modelleme ile riskin daha somut şekilde ortaya konacağını aktardı.
Merkezde yapılacak çalışmalar
MATAM'da yürütülecek çalışmalar arasında aktif fayların yeniden haritalanması, yapay zeka destekli dinamik tehlike analizi, bina ölçekli yer hareketi modellemeleri, sensör ağıyla deprem izleme, deniz ve kara entegre ölçüm sistemleri, belediyelere anlık risk göstergeleri sunan platformlar ve yüksek başarımlı hesaplama altyapısı yer alıyor.
Merkez, kamuya yönelik anlaşılır bilim iletişimi yapılmasını ve verilerin sürekli güncellenmesini hedefliyor; tüm araştırmalar şeffaf şekilde kamuoyuna sunulacak. Bu yaklaşım, karar vericilere sayısal ve dinamik veri sağlama hedefiyle uyumlu olarak öne çıkıyor.
Açılış yapılan binada yüksek hesaplamalı bilgisayar merkezi, sunucu odası ve çeşitli laboratuvarların yanı sıra MATAM'ın hizmetinde bir deprem araştırma gemisi bulunuyor.
