İsrail Savunma Bakanı Katz işgalin süreceğini duyurdu
İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz, Şam-Tel Aviv heyetleri arasındaki görüşmelerin ardından Suriye'nin güneyinde yer alan Cebel eş-Şeyh (Hermon) Dağı ve çevresindeki işgali sürdüreceklerini açıkladı.
The Times of Israel'in aktardığına göre Katz, uluslararası hukuka göre Suriye toprağı sayılan ancak İsrail kontrolündeki Golan Tepeleri ile Celile bölgesindeki yerleşimleri korumak amacıyla bu adımın gerekli olduğunu savundu.
Katz açıklamasında ayrıca Suriye'nin güneyindeki Dürzileri korumayı sürdüreceklerini belirtti. Haber metninde, İsrail ordusunun Suriye'deki Dürzileri koruma gerekçesiyle zaman zaman güney bölgelere saldırılar düzenlediği ifade ediliyor.
Şam ile Tel Aviv görüşmeleri ve 'anlaşma' iddiaları
Katz'ın işgalin süreceğine ilişkin beyanları, Şam ile Tel Aviv arasında yürütülen görüşmeler ve yerel basında çıkan iki ülke arasında bir 'saldırmazlık uzlaşısı' niteliğinde anlaşma imzalanabileceği yönündeki haberlerin ardından geldi.
İsrail devlet televizyonu KAN'a konuşan üst düzey İsrailli yetkililer, Şam ile Tel Aviv arasında eylül ayı sonuna kadar bir anlaşma imzalanmasının hedeflendiğini öne sürdü. Bu yetkililer, söz konusu 'saldırmazlık anlaşmasının' İsrail ordusunun devam eden saldırılarını sona erdireceğini ve Suriye'deki Dürzilerin korunmasını garanti edeceğini iddia etti.
Aynı yetkililer ayrıca Washington yönetiminin İsrail'i Suriye ile mümkün olduğunca kısa sürede bir anlaşmaya varılması için görüşmeleri hızlandırmaya çağırdığını, ve "Trump'ın bu anlaşmayı mümkün olan en kısa sürede açıklaması"nın önemli olduğunu söylediklerini aktardı.
Paris görüşmesi ve tarafların tutumları
Tarafların diplomasideki temasları kapsamında, Suriye Dışişleri Bakanı Esad Hasan Şeybani ve İstihbarat Başkanı Hüseyin Selame ile İsrail Stratejik İşler Bakanı Ron Dermer, bölgesel gerginliği azaltma amacıyla ABD arabuluculuğunda 19 Ağustos'ta Paris'te bir görüşme gerçekleştirdi.
Görüşmeye ABD'nin Ankara Büyükelçisi ve Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack'ın da katıldığı bildirildi. Suriye devlet kanalı El-İhbariyye'ye konuşan bir hükümet kaynağı, görüşmede tarafların Suriye'nin toprak bütünlüğüne bağlılıklarını yinelediklerini ve ülkenin bölünmesini hedefleyen projelere karşı çıktıklarını belirtti.
Kaynak, görüşmede ayrıca Süveyda'nın Suriye'nin ayrılmaz bir parçası olduğu ve Dürzî vatandaşların ulusal dokunun asli bir unsuru olarak görüldüğünün ifade edildiğini, bölgedeki insani durumun ele alındığını ve Süveyda ile Bedevi halkına yönelik yardımların artırılması yönünde mutabakat sağlandığını aktardı.
Ateşkes anlaşması, işgalin derinleşmesi ve son gelişmeler
Görüşmede ayrıca 1974'te imzalanan ateşkes anlaşmasının yeniden etkinleştirilmesi için net bir mekanizmaya ihtiyaç duyulduğu dile getirildi; bu mekanizmanın İsrail'in Suriye topraklarına yönelik ihlallerini durdurmayı ve bölgede daha istikrarlı bir ortam oluşturmayı amaçladığı kaydedildi.
Haberde, İsrail ordusunun 1967'den beri kontrolünde tuttuğu Golan Tepelerine bitişik tampon bölgeyi 8 Aralık 2024'te işgal ettiği, birliklerin tampon bölgenin ötesine geçerek başkent Şam'a yaklaşık 20 kilometre yaklaştığı belirtildi. Ayrıca İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun güneydeki işgalin kalıcı olacağı ve bölgenin silahsızlandırılması talebinde bulunduğu aktarıldı.
Haberde son olarak, İsrail'in 13 Temmuz'da Suriye'nin güneyindeki Süveyda'da patlak veren çatışmalara müdahil olduğu ve Suriye ordusu ile Şam'daki Cumhurbaşkanlığı yerleşkesi yakınları ile Genelkurmay binasına yönelik saldırılar düzenlediği ifade edildi.
Değerlendirme
Katz'ın açıklaması ile Şam-Tel Aviv temasları ve yerel medyadaki 'anlaşma' haberleri arasındaki zamanlama, bölgedeki güvenlik ve diplomasi eksenli dinamiklerin yakından takip edilmesi gerektiğini gösteriyor. Tarafların vurguladığı noktalar ile 1974 anlaşmasının yeniden işler hale getirilmesi talepleri, işgal ve güvenlik düzenlemelerinin geleceğine ilişkin tartışmaların merkezinde bulunuyor.
