Çevresel Nekbe: Filistin'deki Ekolojik Yıkım
Beytüllahim Üniversitesi Filistin Enstitüsü Biyoçeşitlilik ve Sürdürülebilirlik Merkezi Başkanı Prof. Dr. Mazin Qumsiyeh, İsrail'in yıllardır süren saldırılarının Filistin topraklarında yarattığı biyoçeşitlilik kaybını 'Çevresel Nekbe' olarak nitelendirdi. 7 Ekim 2023 tarihinden bu yana devam eden saldırılar, Gazze'de binlerce sivilin hayatını kaybetmesine ve bölgedeki çevre ile halk sağlığı açısından ciddi felaketlere neden oldu.
Biyoçeşitlilik Kaybı ve Dönüşüm Süreci
Qumsiyeh, 'Science for the People' dergisinde yayımlanan 'Bir Çevresel Nekbe: İsrail Sömürgesi Altındaki Filistin Çevresi' başlıklı makalesinde, 1897'de düzenlenen 1. Siyonist Kongresi'nden önce Filistin'de yaklaşık 1300 köy ve kasabanın bulunduğunu belirtti. Bu yerleşimlerin insanları doğayla uyum içinde yaşıyordu. Ancak, Avrupalı Yahudilerin bölgeye kitlesel göçleri sonrasında 14 Mayıs 1948'de İsrail devletinin kurulmasıyla zorunlu göçler başladı. Bu süreç, Filistinliler tarafından 'Nekbe' ya da 'Büyük Felaket' olarak adlandırılmaktadır.
Yerel Ağaçların Kesimi ve Ekosistem Üzerindeki Etkileri
Makale, İsrail devletinin kurulmasının ardından yerel ağaçların, özellikle meşe, keçiboynuzu ve zeytin gibi türlerin büyük ölçüde kesildiğini, yerlerine ise Avrupai çam türlerinin dikildiğini anlatmaktadır. Çam ağaçlarının asidik yaprakları, yerel bitkilerin büyümesini engelleyerek biyoçeşitliliği tehdit etmektedir. Bu durum yangın risklerinin artmasına neden olurken, Batı Şeria ve Gazze'deki sanayi faaliyetleri çevre kirliliğine yol açmıştır.
Tarım Arazileri ve Çöplerin Etkileri
Tel Aviv yönetiminin 'Yeşil Hat' bölgesine yığdığı çöpler, genellikle yoksul Filistinliler tarafından zararlı bir şekilde geri dönüştürülmektedir. Elektronik atıkların yakılması, kanser ve akciğer hastalıklarına yol açan ciddi sağlık sorunlarına neden olmaktadır. Bunun yanı sıra, yol projeleri için yapılan inşaatlar, tarım arazilerini yok etmekte ve biyolojik çeşitliliğin kaybını tetiklemektedir.
Filistin Kimliği ve Tarım Üzerindeki Etkiler
Prof. Dr. Mazin Qumsiyeh, Filistin topraklarının zengin biyolojik çeşitliliğiyle birlikte 'Bereketli Hilal' olarak adlandırıldığını ifade etti. Ancak bu durum, İsrail yönetimi ile büyük değişimler yaşamıştır. Mevcut koşullarda tarım yapmak oldukça zordur ve Filistinlilerin yalnızca %4'ü geçimlerini tarımsal faaliyetlerden sağlamaktadır.
Çevresel Adalet ve Küresel Etkiler
Qumsiyeh, çevresel Nekbe'nin sadece Filistin için değil, küresel bir sorun olduğunu vurgulayarak, süreklilik arz eden savaşlar ve iklim değişikliğinin etkilerinin bölgede büyük kayıplara yol açacağı öngörüsünde bulundu. Bu sorunların çözümüne yönelik farkındalığın artırılması gerektiğini belirtti.
