İSO Meclisi Ağustos Toplantısı
İstanbul Sanayi Odası (İSO) Meclisi'nin ağustos ayı olağan toplantısı, "Sanayimizin Sorunlarına Yeni Nesil Bir Bakış Açısıyla Çözüm Arayışı" gündemiyle Odakule Fazıl Zobu Meclis Salonu'nda gerçekleştirildi. Toplantıya Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz katıldı. İSO Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan, açılış konuşmasında sanayinin yapısal sorunlarına odaklanan değerlendirmeler paylaştı.
Bahçıvan, konuşmasına 30 Ağustos Zaferi'nin 103. yıl dönümünü anarak başladı ve bu dönemde birlik ve beraberlik değerlerine vurgu yaptı.
Gelişen üretim teknolojileri ve küresel dönüşüm
Bahçıvan, gelişmiş ekonomilerde üretimde dönüşümün hızlandığını, gelişmekte olan ülkelerde ise üretim koşullarının rekabet başta olmak üzere zorlaştığını belirtti. Yeşil ekonomi, yapay zeka, bulut bilişim, dijitalleşme, biyoteknoloji, metal yaka robotlar, nesnelerin interneti, big data ve nadir toprak elementleri için süren mücadeleye dikkat çekti. Ayrıca 15 Ağustos'ta Alaska'da Trump ve Putin arasında gerçekleşen zirveyi tarihsel önem taşıyan bir gelişme olarak değerlendirdi.
Dünya ekonomisinde belirsizlik ve etkileri
"Dünya ekonomisinde yüksek belirsizlik ortamı artarak devam ediyor" diyen Bahçıvan, ABD-Çin-AB merkezli ticaret gerilimleri ile Rusya-Ukrayna ve Orta Doğu'daki jeopolitik gelişmelerin ticaret ve büyümeyi baskıladığını ifade etti. Fed'in para politikası duruşu, Çin'in kur politikaları ve küresel ticaret sistemindeki paradigmik değişimlerin Türkiye'yi de doğrudan ilgilendirdiğini belirterek, bu dönüşümün doğru ekonomi politikalarıyla yönetilmesi gerektiğini vurguladı.
OVP, enflasyon ve makro göstergeler
Bahçıvan, 2025 üçüncü çeyreği itibarıyla enflasyonun kademeli düşüş eğiliminde olduğunu, büyümenin ılımlı bir tempoda sürdüğünü ve Merkez Bankası rezervlerinde iyileşme ile risk primlerinde gerileme görüldüğünü söyledi. Ancak kredi notlarının henüz yatırım yapılabilir seviyenin altında olduğunu hatırlattı. OVP’nin en temel hedefi olan enflasyonla mücadelede temel mal kalemlerinde önemli bir mesafe kat edildiğini belirtirken, hizmet fiyatlarının (özellikle kira ve eğitim) katılığı nedeniyle enflasyon mücadelesinin tam başarıya ulaşmasının önünde engeller bulunduğuna dikkat çekti.
Sanayi kaynaklı göstergelerde yurt içi ÜFE enflasyonunun yüzde 20’lere indiğini, buna karşın hizmet sektörü enflasyonunun halen yüzde 48'lerde seyrettiğini vurguladı. Bahçıvan, yüksek reel faizler ve kredi erişim kısıtlarının iç talebi zayıflatıp yatırımları sınırladığını ifade etti.
Karsızlık, verimlilik ve kaynak dağılımı
İSO Başkanı, sanayideki temel sorunun karsızlık ve katma değer üretememe olduğuna işaret ederek, bunu yalnızca ücret, kur veya faiz gibi faktörlere indirgemenin hatalı olduğunu belirtti. Kaynakların optimal dağılımından uzaklaşmanın toplam faktör verimliliği artışındaki zayıflığın önemli sebeplerinden biri olduğunu söyledi. Kamu desteklerinin verimlilik katkısı sınırlı veya yanlış alanlara yönlendiği, bunun da ekonomide fazladan kapasite ve verimsizlik yarattığı uyarısında bulundu.
Reform çağrısı: "Türk sanayisi üst lige çıkmalı"
Bahçıvan, "Türk sanayisi atılım yaparak bir üst lige çıkmalıdır" diyerek hem sanayicilerde hem politika yapıcılarında zihniyet değişimi ve bu değişimin bütüncül bir reform çerçevesine dönüştürülmesi gerektiğini belirtti. Özellikle KOBİ'lerin yakından değerlendirilmesi, verimliliği ödüllendiren, seçici ve performans odaklı dönüşüm programları öncelikli talebi olarak sunuldu.
Bahçıvan, finansal kısıtları olan ancak güçlü teknoloji ve sürdürülebilir iş modeli potansiyeli taşıyan firmaların, performans kriterleri ile belirlenip teknoloji ve yönetişim planlarıyla desteklenerek yeniden yapılandırılmasının mümkün olduğunu; sermayelendirme veya ortaklıklarla yoluna devam edebilecek firmalara da fırsat tanınması gerektiğini söyledi.
Finansman, KDV ve halka arz süreci
Sanayi sektöründe halka açıklık düzeyinin düşük olduğuna dikkat çeken Bahçıvan, Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu’nda halka açık firma sayısının 88, ikinci 500’de ise 39 olduğunu vurguladı. Halka arz süreçlerinde yaşanan gecikmelerin ve geçmişte yapılan yanlış uygulamaların gerçek fayda sağlayabilecek şirketlerin halka açılmasını engellediğini ifade etti.
İhracatçıların finansmanını ilgilendiren bir başlıkta ise, Türk Eximbank kredileri için bankaların teminat mektuplarına uyguladığı komisyon oranlarının arttığını, bu konuda bir tavan getirilmesi gerektiğini belirtti. Ayrıca KDV mevzuatının sanayiye yük getirmeyecek şekilde tümüyle yeniden ele alınmasını talep etti.
EYT, deprem riski ve vize uygulamaları
Bahçıvan, istihdam planlamasında uzun vadeli bakışın önemine vurgu yaparak, EYT benzeri kısa vadeli ve tüm paydaşları memnun etmeyen uygulamalardan kaçınılması gerektiğini söyledi. Marmara ve özellikle İstanbul'daki deprem riskinin sanayi yoğunlaşması açısından kritik bir başlık olduğunu, sanayi tesislerinin güçlendirilmesi ve Anadolu'ya taşıma süreçlerinin sektör açısından değerlendirilmesi gerektiğini kaydetti.
Avrupa Komisyonu'nun 15 Temmuz 2025 tarihli kararını memnuniyetle karşıladıklarını ancak uygulamada henüz somut ve kolaylaştırıcı adımlar görmediklerini belirterek, vize gecikme ve retlerinin reel sektörü doğrudan etkilediğini, bu nedenle AB ile vize müzakerelerine özel sektörün aktif katılımının önemine işaret etti.
Sonuç olarak, Bahçıvan toplantıda; verimlilik artışı, seçici ve performans odaklı destek mekanizmaları, finansal erişimin iyileştirilmesi ve kapsamlı yapısal reformlarla Türk sanayisinin küresel rekabette "üst lige" taşınması çağrısını yineledi. İSO, bu çerçevede ilgili tarafların katılımıyla kısa vadede hayata geçirilecek kapsamlı bir öneri taslağı hazırladığını açıkladı.
