İran Ulusal Güvenlik Konseyi, Meclis Yasasına Rağmen UAEA Denetçilerine İzin Verdi
İran'da Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi'nin Buşehr Nükleer Reaktörü ve Tahran Araştırma Merkezinde Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) müfettişlerinin denetim yapmasına izin vermesi, Mecliste çıkarılan yasaya rağmen geniş tartışma başlattı. Kararın Meclis Başkanı Muhammed Bakır Kalibaf tarafından açıklandığı bildirildi.
Karar ve Meclis Tepkileri
İzin kararının açıklanmasının ardından bazı milletvekilleri, söz konusu adımın Meclisin UAEA ile işbirliğini sınırlayan mevcut yasalarını ihlal ettiğini savundu. Muhafazakar milletvekili Kamran Gazenferi, Konseyin Mesud Pezeşkiyan başkanlığında aldığı kararın "yasaya aykırı" olduğunu belirterek konuyu yargıya taşıyacaklarını duyurdu. Diğer bir muhafazakar milletvekili Emir Hüseyin Sabiti ise Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi'den UAEA ile varılan anlaşmanın ayrıntılarını açıklamasını talep etti ve denetçileri "casus" olmakla suçladı.
Yasal Çerçeve ve Önceki Kararlar
Meclisin hazırladığı ve hükümeti UAEA ile işbirliğini askıya almaya zorlayan yasa, 26 Haziran'da çıkarılmış ve yasalar için nihai karar merci olan Anayasayı Koruyucular Konseyi tarafından onaylanmıştı. Söz konusu yasayla hükümetin UAEA denetçilerinin ülkeye girişini yasaklaması ve tüm denetim faaliyetlerini durdurması öngörülüyordu. Yasada ayrıca, UAEA Başkanı Rafael Mariano Grossi ile işbirliğinin yasaklanması ve bu isim hakkında atfedilen "casusluk" iddiaları yer alıyordu.
Yasa, uygulanmasının ancak İran'ın nükleer haklarının tanınması ve güvenlik garantilerinin sağlanması koşuluyla, Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyinin onayıyla kaldırılabileceğini ifade ediyordu.
Politik ve Hukuki Belirsizlikler
Konseyin denetim izni vermesi, parlamentoda ve siyasi çevrelerde yasal çerçeve ile yürütmenin yetki sınırları konusunda soru işaretleri doğurdu. Meclis içinden gelen itirazlar, kararın yargıya taşınması yönündeki taahhütlerle birleşince konunun hukuki bir incelemeye konu olacağı anlaşılıyor. Ayrıca Dışişleri Bakanlığı yetkililerinden istenen açıklamalar, kararın ayrıntılarının kamuoyuna ne şekilde yansıyacağının belirlenmesinde rol oynayacak.
Bu gelişme, İran ile UAEA arasındaki ilişkilerdeki gerilimlerin ve Meclis ile Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi arasında olası yetki çatışmasının bir izdüşümü olarak değerlendiriliyor. Kararın uygulanması ve takip eden hukuki süreç, önümüzdeki dönemde hem iç politikada hem de UAEA ile temaslarda belirleyici olacaktır.
