İran, Avrupa'nın snapback kararını 'haksız ve hukuki dayanağı olmayan eylem' olarak değerlendirdi
Görüşme ve Avrupalı yetkililerin mesajı
İran Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi, 2015 nükleer anlaşmasının Avrupalı tarafları olan İngiltere, Fransa ve Almanya'nın (E3) snapback mekanizmasını tetikleme kararını hukuki açıdan temelsiz bulduğunu ve İran'ın bu haksız eyleme uygun şekilde yanıt vereceğini bildirdi.
IRNA'nın aktardığına göre, İngiltere Dışişleri Bakanı David Lammy, Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Noel Barrot, Almanya Dışişleri Bakanı Johann Wadephul ile Avrupa Birliği Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas telekonferansla Erakçi ile görüştü. Avrupalı yetkililer, snapback mekanizmasını işletmek üzere Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'ne resmen başvurma niyetlerini iletirken, aynı zamanda konunun çözümü ve yaptırımların geri dönmesini önlemek için 30 günlük süreç içinde diplomatik bir çözüm arayışında olacaklarını vurguladılar.
Erakçi'nin değerlendirmesi ve İran'ın tutumu
Erakçi, Avrupa'nın bu kararını haksız, hukuka aykırı ve hukuki dayanaktan yoksun olarak nitelendirerek, İran'ın sürecin tamamında diplomasiye bağlı kaldığını ve sorumlu, iyi niyetli bir yaklaşım sergilediğini savundu. Erakçi, İran'ın ulusal hak ve çıkarlarını korumak ve güvence altına almak amacıyla bu hukuka aykırı eyleme uygun karşılık vereceğini Avrupalı yetkililere iletti.
Erakçi ayrıca, E3 taraflarının sorumlu bir yaklaşım gösterip mevcut gerçekleri anlayarak bu 'yanlış eylemi' ilerleyen günlerde düzelteceklerini umduğunu söyledi.
Snapback mekanizması nasıl işliyor ve hangi yaptırımlar geri dönebilir?
2015 anlaşmasını destekleyen Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi kararı 2231 uyarınca, anlaşmaya taraf herhangi bir devlet, İran'ın anlaşmaya önemli ölçüde uymadığını düşünürse Konsey'e şikayette bulunabiliyor. Konu Konsey'e intikal ettiğinde 30 günlük bir süreç başlıyor; bu süre içinde Konsey, yaptırımların kaldırılmasının devamına ilişkin yeni bir karar almazsa, 2015 anlaşması kapsamında kaldırılan yaptırımlar otomatik olarak yeniden yürürlüğe giriyor.
Mekanizmanın devreye girmesi halinde yeniden geçerli hâle gelecek kararlar arasında 1696, 1737, 1747, 1803, 1835 ve 1929 sayılı BM kararları yer alıyor. Bu kapsamda geri dönebilecek yaptırımlar arasında silah ambargosunun tekrar yürürlüğe girmesi, İran’ın nükleer başlık taşıma kapasitesine sahip füze geliştirmesinin yasaklanması ve yüzlerce kişi ile kuruluşa yönelik mali ve seyahat kısıtlamaları bulunuyor.
