Asırlık taş değirmen mahalle içinde ayakta kalıyor
Aydın’ın İncirliova ilçesi Akçeşme Mahallesi’nde bulunan asırlık taş değirmen, gelişen teknoloji karşısında işlevini yitirmiş olsa da mahallenin gündeminden düşmüyor. Evlerin arasında kalan bu yapı, hem fiziksel dayanıklılığı hem de yerel bellekte bıraktığı izlerle dikkat çekiyor.
Tarihçe ve kullanım biçimi
Geçmişte dalından toplanan zeytinlerin ezilerek yağ haline getirildiği yöntemle çalışan değirmen, yerel zeytin işleme geleneğinin somut bir örneğini oluşturuyor. Sıkma süreci, eşek yardımıyla taş değirmende ezilen zeytinlerin ardından elde edilen üretimle tamamlanıyordu.
Günümüzdeki durum
Mahalle sakinleri, taş değirmenin 30 yıldır kullanılmadığını belirtiyor. Teknolojinin ilerlemesiyle birlikte artık zeytinler elektrikli son model değirmenlerde sıkılıyor; bu süreç, üretim verimliliğini artırırken geleneksel yöntemi sahadan uzaklaştırdı.
Mahalle sakinlerinin anlatımı
Değirmenin önündeki ev sahibi Nazan Altuntaş, taş değirmende üretilen yağın özelliklerine vurgu yapıyor: "Bu değirmende yapılan zeytinyağı hem daha sağlıklı hem de çok daha lezzetli olurdu" diyerek eski yöntemin tat ve sağlık açısından farkını ifade ediyor. Altuntaş ayrıca değirmende elde edilen zeytinyağının "tamamen doğal yöntemlerle üretildiğini" vurguluyor.
Yerel hafıza ve korunma
Günümüzde işlevsel olmamakla birlikte taş değirmen, Akçeşme Mahallesi için bir tarihi eser niteliği taşıyor. Mahalle sakinlerinin koruma çabaları, yapı ile ilgili yerel belleğin canlı tutulmasına katkı sağlıyor; aynı zamanda geleneksel zeytin işleme kültürünün izlerini taşımaya devam ediyor.
AYDIN’IN İNCİRLİOVA İLÇESİNE BAĞLI AKÇEŞME MAHALLESİ’NDE BULUNAN ASIRLIK TAŞ DEĞİRMEN, GELİŞEN TEKNOLOJİYE YENİK DÜŞTÜ.
