İklim değişikliği, dünyada yaz mevsiminde meydana gelen sellerin sıklığını ve şiddetini artırıyor. Boğaziçi Üniversitesi İklim Değişikliği ve Politikaları Uygulama ve Araştırma Merkezi Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Murat Türkeş, bu konuda önemli açıklamalarda bulundu.
Prof. Dr. Türkeş, son yıllarda iklim değişikliği nedeniyle yaz sellerinin daha sık görüldüğünü belirterek, “Yaz mevsiminde çok kısa süreli kuvvetli sağanaklar, kuru toprakta en hızlı ve iri yağmur damlalarının düşmesi sonucunda suyun yüzeysel akışa geçmesiyle yaz selleri oluşuyor.” ifadelerini kullandı. Türkeş, bu tür sellerin sadece bir doğal afet olmadığını, insan yerleşimlerinin doğayla nasıl daha dengeli bir şekilde kurulması gerektiğini de hatırlattığını vurguladı.
Özellikle 11 Ağustos 2021'de Kastamonu'nun Bozkurt ilçesinde yaşanan sel felaketi, iklim değişikliği ile kentleşmenin etkisini gözler önüne serdi. Türkeş, bozulmuş araziler, eski dere yatakları, akarsuların yokluğu ve yanlış yerleşim stratejilerinin yaz sağanağının etkisini artırdığını aktardı.
“Buharlaşma arttıkça atmosferdeki nem yükseliyor. Isınan hava, daha fazla nem tutabiliyor ve bu durum şiddetli sağanaklar ve gök gürültülü yağışlara neden oluyor.” diyen Türkeş, bu yağışların sonucunda akarsuların taşması, sellere, heyelanlara ve su baskınlarına yol açtığını dile getirdi.
Yaz sellerinin genellikle Asya Musonları, tropikal ve subtropikal iklimler gibi bölgelerde yoğun olarak görüldüğünü, ancak iklim değişikliği nedeniyle orta enlemlerde de artış yaşandığını belirten Türkeş, Türkiye’de en büyük sel felaketlerinin kuzeybatı, Batı Karadeniz ve İç Anadolu gibi bölgelerde meydana geldiğini ifade etti.
Prof. Dr. Türkeş, “Normal şartlarda 100 veya 500 yılda bir oluşma olasılığı bulunan yağışlar bile daha sık görülmeye başladı.” diyerek, Avrupa'nın bile iyi yönetilen akarsu sistemlerinin sel bastırma konusunda yetersiz kaldığını vurguladı.
Son olarak, Türkeş, iklim değişikliği ile önümüzdeki 50 yıl içerisinde aşırı yağışların yol açacağı sellerin artacağına dikkat çekerek, “Altyapıların güncellenmesi gerekmekte. Kentlerin doğal coğrafya, topografya ve su kaynaklarını dikkate alarak yağmur suyu drenaj sistemlerinin oluşturulması gerekiyor.” dedi. Ayrıca, eski akarsu sistemlerinin korunması ve çevresindeki yapılaşmanın düzeltilmesi gerektiğini sözlerine ekledi.
