İİT Cidde Ortak Bildirisi: İsrail'in Tutumu Kınandı, Devletlere ÇAĞRI Yapıldı
Suudi Arabistan'ın Cidde kentinde düzenlenen İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) Olağanüstü Dışişleri Bakanları Konseyi Toplantısı'nın ardından yayımlanan ortak bildiri, İsrail'in Gazze'ye yönelik eylemleri ve arabuluculuk çabalarını reddetmesi sebebiyle kapsamlı bir kınama içeriyor. Bildiri, tüm devletleri uluslararası hukuka uygun ve etkili önlemler almaya çağırıyor.
Toplantı ve ortak bildirinin ana satırları
Bildiri, İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırının başlamasından bu yana yaklaşık iki yıl geçmesine rağmen arabulucuların uzlaşma çabalarına yanıt vermeyi sürdürmediğini ve askeri operasyonları genişletme ısrarını eleştiriyor. Ayrıca, Filistin tarafının kabul ettiği ve esirlerin serbest bırakılması, ateşkes ile insani yardımın ulaştırılmasını hedefleyen arabulucuların son önerisine İsrail'in yanıt vermeyi reddettiği vurgulanıyor; bildiri bu önerinin 'rehinelerin ve esirlerin serbest bırakılması, ateşkesin sağlanması ve Gazze'deki insani felaketi gidermek için acil insani yardımın etkin bir şekilde ulaştırılması' açısından hayati olduğu tespitini içeriyor.
İsrail'in sorumluluğu ve insani sonuçlar
Bildiride, devam eden savaş ve barış girişimlerinin kasıtlı olarak göz ardı edilmesinden İsrail'in tamamen sorumlu tutulduğu; bunun insani felaketin kötüleşmesine, rehinelerin ve esirlerin devam eden gözaltında tutulmasına ve sivillerin temel insani yardımdan mahrum bırakılmasına yol açtığı kaydedildi. İİT, bu bağlamda devletlerin Birleşmiş Milletler mekanizmalarıyla tam işbirliği içinde ve uluslararası hukuka uygun olarak hareket etmesi gerektiğini vurguladı.
Alınması istenen önlemler
Ortak bildiri, tüm devletleri İsrail'in Filistin halkına yönelik eylemlerini sürdürmesini engellemek amacıyla mümkün olan tüm hukuki ve etkili önlemleri almaya çağırdı. Bu önlemler arasında İsrail'in cezasız kalmasının sona erdirilmesi, ihlal ve suçlardan sorumlu tutulması, yaptırımlar uygulanması, silah, mühimmat ve çift kullanımlı malzemeler dahil askeri malzemelerin tedarikinin veya transferinin askıya alınması, diplomatik ve ekonomik ilişkilerin gözden geçirilmesi ve hukuki girişimlerde bulunulması sayıldı.
İnsani yardım kuruluşları ve söylemler
Bildiride, 'Gazze İnsani Yardım Vakfı'na atıfla, işgalin araçları olarak kullanılan kuruluşların insani yardımı kısıtlama veya manipüle etme amacıyla kullanılmasının şiddetle kınandığı; bunun Gazze'deki Filistin halkına karşı kıtlık ve soykırımı sürdürmek için kullanılan bir araç olarak görüldüğü belirtildi ve bu kurum ile liderlerinin soykırım suçuna ortak olarak değerlendirildiği vurgulandı. Ayrıca, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun sözde 'Büyük İsrail Vizyonu' ile ilgili 'sorumsuz ve küstahça' açıklamaları da en şiddetli biçimde kınandı ve bu tür açıklamaların uluslararası hukuku ve BM Şartı'nı ihlal ettiği kaydedildi.
Yerleşimler, uluslararası hukuk ve güvenlik uyarıları
Bildiride, 'işgal altındaki Kudüs'ün sözde E1 bölgesinde' onaylanan 3 bin 400 adet yasa dışı yerleşim birimi şiddetle kınandı; bunun işgal altındaki Filistin topraklarının coğrafi ve demografik yapısını değiştirmeye yönelik yasa dışı bir girişim olduğu ve iki devletli çözüm olasılığını zayıflatacağı belirtildi. İİT, uluslararası hukuk, BM kararları ve Uluslararası Adalet Divanı'nın ilgili danışma görüşü uyarınca işgalin ve sömürge yerleşimlerinin sona erdirilmesi için çalışma çağrısı yaptı. Ayrıca Batı Şeria'da işgal güçleri korumasındaki aşırılıkçı yerleşimcilerin terör faaliyetlerindeki tırmanışa karşı uyarı yapılırken, yerleşimcilerin suçlarından sorumlu tutulması için gerekli adımların atılması gerektiği vurgulandı.
BM ilişkileri ve İİT takip mekanizması
Ortak bildiride, İsrail'in BM üyelik şartlarını ihlal etmesi ve BM kararlarını sürekli göz ardı etmesi göz önüne alınarak, İİT ülkelerinin İsrail'in BM üyeliğinin BM Şartı ile uyumlu olup olmadığını daha ayrıntılı incelemeleri için teşvik edildikleri; İsrail'in BM üyeliğinin askıya alınması hususunda çabaların koordine edilmesi gerektiği belirtildi. Ayrıca, İİT'ye üye olmayan ülkeler ve bölgesel uluslararası örgütler için İİT Grubu kurulmasına ilişkin 51/9L.O. sayılı karar hatırlatılarak, söz konusu İİT Grubu'nun Filistin meselesine ilişkin İslam Zirvesi ve Dışişleri Bakanları Konseyi kararlarının uygulanmasına yönelik çabaları sürdüreceği ifade edildi.
(Sürecek)
