Dijital ekran kullanımına bağlı "göz yorgunluğu sendromu" uyarısı
ÜMİT TÜRK - Bezmialem Vakıf Üniversitesi Hastanesi Göz Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. İbrahim Arif Koytak, günde iki saatten fazla dijital ekranlara bakan kişilerde görme bozukluğu, baş ağrısı ve odaklanma sorunlarına yol açan dijital göz yorgunluğu sendromunun görüldüğünü bildirdi.
Kapsam ve temel bulgular
Koytak, AA muhabirine son 15-20 yılda dijital ekranların günlük yaşamda merkezileştiğini, cep telefonu, tablet ve bilgisayar gibi cihazlara uzun süre dikkatli bakmanın göz sağlığı üzerinde olumsuz etkiler yarattığını söyledi. En sık bildirilen yakınma göz kuruluğu olup; yanma, batma, yabancı cisim hissi, kızarıklık ve kaşıma gereksinimi de sık görülen şikayetler arasında yer alıyor.
Ayrıca odaklanma güçlüğü, geçici veya sürekli bulanık görme, ağırlık hissi, uykululuk hali ve baş ağrısı da sendromun yaygın belirtileri olarak sıralanıyor.
Nedenleri: Yakına bakma ve ışık değişimleri
Koytak, yakına bakmanın her yaşta göz kaslarını yorduğunu ve kasların sürekli çalışmasının yorulmaya neden olduğunu vurguladı. Normal dinlenme pozisyonunda dakikada 15-20 arasında olan göz kırpma sayısının, dikkatli bakış sırasında 5-6'ya kadar düşmesinin göz kuruluğuna yol açtığını belirtti.
Diğer bir etken olarak dijital ekranlardaki ışık şiddetinin değişkenliğinin göz kaslarını yorduğunu aktaran Koytak, sayfadan sayfaya geçişlerde veya kaydırmalarda gözün farklı ışık şiddetine maruz kalmasının belirtileri tetiklediğini ifade etti. Tüm bu etkenlerin birleşmesiyle, günde iki saatten fazla dijital ekran kullananlarda söz konusu sendromun bir kısmına ya da tamamına rastlandığını söyledi.
Günlük kullanım ve etkileri
Prof. Dr. Koytak, çalışan nüfusun %70-80'inde bu durumun görüldüğünü ve günlük ekran süresinin ortalama 6-8 saate ulaştığını kaydetti. Göz yorgunluğu sendromunun genellikle kalıcı hasara yol açmadığını, ancak tedavi edilmezse performansı düşürdüğünü ve olumsuz etkiler bırakabileceğini belirtti.
Öneriler ve alınacak önlemler
Koytak'ın önerileri şu şekilde sıralanıyor:
• Reçeteli gözlük kullanımı: Eğer göz bozukluğu varsa, ekrana bakarken ilgili gözlüklerin mutlaka takılması gerektiğini; özellikle 40-45 yaş üzerindeki kişilerin bilgisayar ekranına göre ayarlanmış yakın gözlüklerini kullanmalarının önem taşıdığını belirtti.
• Çalışma düzeni: Ekran süresini kısaltmak çoğu zaman mümkün olmadığından aralıklı dinlenme öneriliyor. Yarım saatte bir 5 dakika veya saatte bir 10 dakika gibi kısa molalarla gözlerin dinlendirilmesi; gözleri kapatmak ya da mümkün değilse en az 4 metre uzaklıktaki bir nesneye odaklanmak faydalı kabul ediliyor.
• Göz kırpma alışkanlığı: Ekran karşısında istemsiz azalan göz kırpma hareketini bilinçli olarak sıklaştırmanın göz yüzeyine fayda sağladığını vurguladı.
• Ekran konumu ve mesafe: Ekran mesafesinin en az 50-60 santimetre olması ve ekranın göz hizasından yaklaşık 10 derece aşağıda konumlandırılması gerektiğini söyledi.
• Oturuş ve cihaz tercihi: Dijital ekrana bakarken oturuş biçimi, koltuğun yüksekliği ve boyun pozisyonunun uygun olması gerektiğini, masa başında çalışanların dizüstü bilgisayarları göze daha yakın ve baş öne eğik kullanma eğiliminde oldukları için dizüstü bilgisayar tercih etmelerini önermediğini belirtti.
• Uyku ve dinlenme: Gün içinde ne kadar yoğun çalışılırsa çalışılsın gece uykusunun göz içi ve çevresindeki kaslar ile retina hücrelerini dinlendirmek açısından önemli olduğunu vurguladı.
Prof. Dr. İbrahim Arif Koytak'ın açıklamaları, dijital cihazlarla yoğun zaman geçirenler için uyarlanabilir basit önlemlerle semptomların azaltılabileceğini gösteriyor.
Bezmialem Vakıf Üniversitesi Hastanesi Göz Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. İbrahim Arif Koytak, AA muhabirine açıklamalarda bulundu.
