GAO, F-35 Programındaki Gecikme ve Maliyet Sorunlarına Dikkat Çekti
ABD'de Hükümet Hesap Verebilirlik Ofisi (GAO), F-35 savaş uçağı programında ortaya çıkan gecikmeler ve maliyet artışlarına ilişkin denetim raporu yayımladı. Raporda, programın 2032 yılına kadar üretimi artırma planına rağmen uygulamada önemli sorunlar yaşandığı belirtildi.
Teslimat Gecikmeleri ve Teşvik Ödemeleri
Raporda, Lockheed Martin'in 2023'te F-35 uçaklarını 61 gün gecikmeyle teslim ettiği, 2024'te teslim ettiği 110 uçağın ise ortalama 238 gün geciktiği kaydedildi. Buna rağmen son yıllarda yükleniciye zamanında teslimatı teşvik etmek amacıyla yüz milyonlarca dolar seviyesinde ödeme yapıldığı, bu teşviklerin gecikmeleri engelleyemediği vurgulandı.
GAO ayrıca, geçen yıl F-35 uçaklarının 60 gün gecikmeyle teslim edilmesine rağmen şirketin teşvik ödemesi almaya devam etmesine izin verildiğini belirterek, mevcut teşvik yapısının yeniden gözden geçirilmesini önerdi.
Block 4 Modernizasyonu ve TR-3 Etkisi
Rapor, F-35'in modernizasyon programı olan Block 4'ün maliyetlerinin öngörülenden 6 milyar dolar fazla olduğunu ve programın tamamlanmasının en az 5 yıl daha gecikebileceğini aktarıyor. Gecikmelerin başlıca sebebi olarak, donanım ve yazılım güncellemelerini içeren Technology Refresh 3 (TR-3) paketi gösterildi.
GAO'nun Önerileri ve Pentagon'un Yanıtı
GAO'nun önerileri arasında yüklenici teşvik yapısının yeniden düzenlenmesi, Lockheed Martin'in üretim kapasitesinin yeniden değerlendirilmesi ve ürün geliştirme süreçlerinde modern tasarım araçlarının daha yaygın kullanılması yer aldı. Raporda bu adımların programın öngörülebilirliğini artırabileceği ifade edildi.
Pentagon, GAO tarafından sunulan 6 tavsiyeden dördünü kabul etti, iki tavsiyeye ise kısmen katıldığını bildirdi.
GAO raporu, F-35 programının hem maliyet hem de takvim açısından daha sıkı izlemeye ihtiyaç duyduğunu ve uygulanan teşvik ile yönetim yaklaşımlarının gözden geçirilmesinin önemini öne çıkarıyor.
