Galatasaray 120. yılında
Türkiye spor tarihinin köklü kulüplerinden Galatasaray Spor Kulübü, kuruluşunun 120. yılını anıyor. Kulübün temelleri, geçmişi 1481 yılına kadar uzanan Galatasaray Lisesi'nde atıldı; resmi kuruluş tarihi olarak ise 1 Teşrin 1905 kabul ediliyor.
Kuruluş ve erken dönem eğitim çalışmaları
Galatasaray Lisesi (Mektebi Sultani), II. Beyazıt tarafından 1481'de kuruldu. Okulun bugünkü yerine 1 Eylül 1868'de taşınmasıyla birlikte Osmanlı döneminde beden eğitimi ve modern sportif faaliyetler de düzenli biçimde başladı. Cimnastikçi Monsieur Curel'in programa dahil etmesiyle başlayan uygulamalar, M. Moiroux, Signor Martinetti ve Stangali gibi öğretmenlerin katılmasıyla cimnastik, atletizm, yüzme ve kürek gibi branşlarla genişledi.
Faik Üstünidman, Binbaşı Mazhar Kazancı, Abdurrahman ve Ahmet Robenson kardeşlerin katkılarıyla izcilik, tenis ve hokey gibi spor dalları liseye girdi; öğretmen Faik Üstünidman'ın öncülüğünde öğrenciler futbolu keşfetti.
Kurucu üyeler ve ilk kararlar
Kulübün kurucusu ve ilk başkanı Ali Sami Yen, 'Ellinci Yıl' kitabında kuruluş anını '1 Teşrin 1905'te mektebin 5. sınıfında ... birkaç arkadaş baş başa vererek Galatasaray'da bir futbol kulübü kurmaya karar verdik.' sözleriyle aktardı. Ali Sami Yen'in hedefi 'Maksadımız İngilizler gibi toplu bir halde oynamak, bir renge ve bir isme malik olmak ve Türk olmayan takımları yenmek.' şeklindeydi.
Ali Sami Yen'in el yazısıyla tuttuğu 'Galatasaray Terbiye-i Bedeniye Kulübü' Ihsaiyet Defteri'nde kurucu 13 üye şu şekilde sıralanmıştır: 1- Ali Sami Yen; 2- Asım Sonumut; 3- Emin Bülend Serdaroğlu; 4- Celal İbrahim; 5- B. Nikolof; 6- Milo Bakiş; 7- Pol Bakiş; 8- Bekir Sıtkı Bircan; 9- Tahsin Nahit; 10- Reşat Şirvanizade; 11- Hüseyin Hüsnü; 12- Refik Cevdet Kalpakçıoğlu; 13- Abidin Daver.
Resmiyet ve yeniden tescil
Galatasaray, 1 Teşrin 1905'te kurulmuş olsa da Osmanlı'da dernekler yasasının olmaması nedeniyle resmiyete 1 Eylül 1913'te geçti. 1912'de çıkarılan Cemiyetler Kanunu sonrası yapılan düzenlemeyle kurucu liste yeniden daraltıldı ve resmi kurucu üyeler şu şekilde kayda alındı: 1- Ali Sami Yen; 2- Asım Sonumut; 3- Emin Bülend Serdaroğlu; 4- Celal İbrahim; 5- Bekir Sıtkı Bircan; 6- Reşat Şirvanizade; 7- Refik Cevdet Kalpakçıoğlu; 8- Abidin Daver.
İlk maç
Galatasaray Futbol Takımı ilk maçını 10 Kasım 1905'te Kadıköy'de, bugünkü Fenerbahçe Şükrü Saracoğlu Stadı'nın bulunduğu Papazın Çayırı'nda oynadı. Genç lise öğrencilerinden oluşan takım, ilk maçında Rum ekibi Kadıköy Faure Mektebi'ni 2-0 mağlup etti.
Renkler ve logo
Kulübün ilk renkleri 'kırmızı-beyaz' olarak belirlenmiş, daha sonra yönetim kararıyla kısa bir dönem sarı-siyah kullanılmış, nihayetinde kulüp bugün bildiğimiz sarı-kırmızı renklerine kavuşmuştur. Ali Sami Yen renk seçimini, Şişman Yanko'nun dükkânında bulunan iki yün kumaşın kombinasyonuna benzeterek anlatmıştır. Kurumun logosu ilk kez 1923'te Galatasaray Lisesi öğrencisi Ahmet Ayetullah tarafından kaleme alınan çalışmada görüldü ve aynı yıl kongrede kabul edildi.
Gazi Büstü
Profesyonellik öncesi dönemde çeşitli liglerde şampiyonluk yaşayan Galatasaray, Mustafa Kemal Atatürk'ün sağlığında adına düzenlenen organizasyonda verilen ve 'Gazi Büstü' olarak anılan kupayı müzesine götürdü. Bu kupa, 31 Ağustos 1928'de oynanan rövanş maçının ardından Galatasaray'ın üstünlüğüyle müzeye taşındı ve günümüzde Galatasaray Müzesi'nde sergilenmektedir.
Yönetim: Başkanlar
1905'ten günümüze kadar kulüpte 38 farklı başkan görev yaptı. Ali Sami Yen ile başlayan liste, güncel başkan Dursun Özbek'e dek çeşitli dönemlerle sürdü. (Liste metinde korunmuştur.)
Futboldaki başarılar
Galatasaray, futbolda Türkiye'nin en başarılı takımlarından biri olarak öne çıkıyor. Süper Lig'de 25 kez şampiyon olan kulüp, Türkiye Kupası'nı en çok kazanan takım olarak 19 şampiyonluğa ulaştı. Cumhurbaşkanlığı Kupası'nı 10, TFF Süper Kupa'yı 7 kez kazandı; Başbakanlık Kupası'nı ise 5 kez müzesine götürdü. TSYD Kupası'nda da 12 şampiyonluğu bulunuyor.
Avrupa başarıları
Galatasaray, bir Türk takımının ulaştığı en büyük uluslararası dereceyi elde etti: 1999-2000 sezonunda Fatih Terim yönetiminde UEFA Kupası'nı kazandı ve 2000'de Mircea Lucescu yönetiminde UEFA Süper Kupa'yı müzesine götürdü. Kulübün toplam kupa sayısı 80 olarak kaydedildi.
Diğer branşlardaki birikim
Galatasaray'ın basketbol, voleybol, sutopu ve diğer branşlardaki başarıları da dikkat çekiyor. Erkek basketbolda lig ve kupa zaferleri, kadın basketbolda ulusal ve Avrupa şampiyonlukları, voleybolda farklı dönemlerde elde edilen başarılar kulübün çok branşlı yapısını gösteriyor. Kulübün bünyesinde ayrıca yüzme, kürek, yelken, tekerlekli sandalye basketbol, atletizm, judo, binicilik, briç ve e-spor gibi branşlar da bulunuyor.
Üyelik verileri
Galatasaray'da üyelik kontenjana ve kriterlere bağlı olarak sürdürüyor. 31 Mayıs 2025 itibarıyla aktif üye sayısı 11 bin 832 kişi olarak kaydedildi. Bu üyeler arasında 3 bin 207 kişi, 25 yılını doldurarak divan kuruluna girme hakkı kazanmış durumda.
Galatasaray'ın 120. yılı, kulübün kuruluş kökleri, renk ve logo tercihlerinden saha içi ve saha dışı başarılarına kadar geniş bir yapıyı gözler önüne seriyor; kulüp müzesi ve arşivleri bu mirası bugüne taşıyor.
