Hakan Fidan IAI’de konuştu: Konferansın ana hatları
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Roma merkezli Uluslararası İlişkiler Enstitüsü (IAI) tarafından düzenlenen konferansta güncel uluslararası gelişmeleri değerlendirdi ve soruları yanıtladı. Toplantıyı IAI Direktörü Nathalie Tocci yönetti.
Gazze: Kabul ve ifşa çağrısı
Fidan, BM Genel Kurulu’nun yüksek düzeyli haftasında Gazze gündeminin kritik önem taşıdığını belirterek, uluslararası toplumun burada doğruyla yanlışı ayırt etme sınavında olduğunu söyledi. Bakan, "Gazze’deki gerçekleri kabul etmek ve İsrail’in insanlığa karşı işlediği suçları ifşa etmek, adil bir dünya için atılacak ilk adımdır" diyerek İtalya’nın tavrının kritik olduğunu vurguladı. Fidan ayrıca, sözlerini dolandırmadan aktardı: "İsrail, Gazze’de soykırım işlemektedir."
Türkiye-İtalya ilişkileri ve işbirliği alanları
Fidan, Türkiye ile İtalya arasında tarihi, coğrafi ve geleceğe dayanan stratejik bir ortaklık bulunduğunu ifade etti. İki ülkenin hem NATO müttefiki hem de G20 ortağı olduğunu hatırlatan Bakan, Akdeniz ve Kuzey Afrika’da istikrar sağlayıcı aktörler olduklarını söyledi.
Ekonomik ve ticari bağların güçlü olduğunu kaydeden Fidan, savunma, sanayi, ticaret, yatırım, enerji güvenliği, iklim, bilim-teknoloji ve bağlantı yolları gibi alanlarda daha fazla işbirliği potansiyeli olduğunu belirtti. NATO çerçevesinde ortak tatbikatlar ve terörle mücadelede istihbarat paylaşımının derinleştirildiğine dikkat çekti.
AB, Türkiye’nin adaylığı ve stratejik rol
Bakan, Türkiye’nin AB üyeliği müktesebatındaki İtalya’nın tutarlı desteğini önemsediğini söyledi. Avrupa dış politikasında ortak hareketin zorluklarına işaret eden Fidan, AB-Türkiye ilişkilerinin stratejik ufkunu yeniden tanımlayacak bir vizyona ihtiyaç olduğunu ve bu yenilenmeye öncülük edebilecek ülkenin İtalya olduğunu kaydetti.
Afrika, göç ve bölgesel liderlik çağrısı
Fidan, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve İtalya Başbakanı Giorgia Meloni vizyonu doğrultusunda Afrika’ya yönelik ortak kapasitelerin genişletilebileceğini, bölgenin refahına katkı sunmaya hazır olduklarını belirtti. Türkiye ve İtalya’nın Akdeniz ve Kuzey Afrika’da proaktif liderlik üstlenmesi gerektiğini; düzensiz göçe yenilikçi çözümler, Afrika’ya yatırım ve uluslararası sistemin reformu gibi öncelikler üzerinde çalışılması gerektiğini vurguladı.
Suriye, YPG ve mülteci meselesi
Fidan, Suriye’nin istikrara kavuşturulmasının Avrupa güvenliği için temel önemde olduğunu söyledi. Suriye hükümetine bölgenin yeniden inşası için destek verilmesi gerektiğini vurgulayan Bakan, aksi halde milyonlarca Suriyelinin bulundukları yerde kalmaya devam edeceğini ve Suriye’nin istikrarsızlık kaynağı olarak kalacağını belirtti.
YPG ile ilgili olarak Fidan, 10 Mart’ta yapılan anlaşmanın ilerletilmesinin yararlı olacağını, ancak YPG’nin şu an Şam ile anlaşmayı ilerletmede temkinli olduğunu ve bazı aktörlerin Suriye’deki krizden fırsat umduğunu düşündüklerini söyledi. Türkiye’nin güvenlik kaygılarını vurgulayarak, gerektiğinde tedbirlerin alınacağını belirtti.
Rusya-Ukrayna: Diplomasi vurgusu
Fidan, Rusya-Ukrayna çatışmasının sona ermesinin tek gerçekçi yolunun diplomasi olduğunu, İstanbul görüşmelerinin bu yaklaşımı desteklediğini ifade etti. Donetsk bölgesinin şu an en önemli mesele olduğunu belirtirken, olası bir ateşkes için taraflara kabul edilebilir çözümler sunulması gerektiğini söyledi. Ayrıca, ABD ve Avrupa liderliğindeki değişimlerin güvenlik mimarisi üzerindeki etkilerine dikkat çekti.
Körfez, İsrail politikaları ve bölgesel güvenlik
Bakan, İsrail politikalarının Körfez ülkelerinde korku yarattığını; artık İsrail söz konusu olduğunda ABD’nin bile güvenliği tek başına sağlayamayacağı görüşünün öne çıktığını aktardı. Bu durumun bölgesel güvenliğin yeniden tanımlanması tartışmasını başlatabileceğini söyledi.
Karabağ ve normalleşme
Fidan, Karabağ sürecinde Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan ile Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev arasındaki adımları takdir etti. Washington görüşmelerinde nihai imzaların henüz atılmadığını, gelecek yılın ilk yarısında beklediklerini belirtti ve "Ermenistan ile Azerbaycan anlaşmasına son imzalanır konulur konulmaz, biz de Ermenistan’la normalleşmeyi hızlı şekilde yapacağız." dedi.
Sonuç: Çok yönlü diplomasi ve işbirliği çağrısı
Genel değerlendirmesinde Fidan, Türkiye ve İtalya’nın hem bölgesel hem küresel konularda şekillendirici aktörler olduğunu; Gazze, Suriye, Ukrayna ve bölgesel güvenlik meselelerinde diyalog, diplomasi ve ortak sorumluluk gerektiğini vurguladı. Konferans, iki ülke arasındaki stratejik ortaklığın derinleştirilmesi ve uluslararası sorunlarda ortak çözümler üretilmesi çağrısıyla sona erdi.
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, İtalya'nın önde gelen düşünce kuruluşlarından Roma merkezli Uluslararası İlişkiler Enstitüsü’nde (IAI) düzenlenen konferansta güncel uluslararası gelişmeleri değerlendirdi, soruları yanıtladı.
