Etkinlik ve konuşmacı
Eskişehir Osmangazi Üniversitesi (ESOGÜ) İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Bilge Kağan Şakacı, Eskişehir Türk Ocağı’nın "Evliya Çelebi İle Geçmişe Yolculuk" başlıklı sohbet programına konuk oldu. Programda Prof. Dr. Şakacı, Evliya Çelebi ve onun en kapsamlı eseri olan Seyahatname üzerine değerlendirmelerde bulundu.
Evliya Çelebi’nin çok yönlü kişiliği
Prof. Dr. Şakacı, Evliya Çelebi hakkında şunları aktardı: Evliya Çelebi, 17’nci yüzyılda yaşamıştır. Türkçe dışında Arapça, Farsça, Yunanca ve Latince bilen; gezgin, tarihçi, halkbilimci, müzisyen, ressam, haritacı, dilbilimci, zanaatkâr, mimar, savaşçı ve gurme olarak tanımlanabilir. 51 yıl boyunca Orta Avrupa, Balkanlar, Kırım, Kafkasya, Anadolu, Mısır ve Arabistan arasında gezmiş ve bu deneyimlerini Seyahatname’de toplamıştır.
Seyahatname'nin yapısı ve şehir tasvirleri
Prof. Dr. Şakacı, Seyahatname’nin şehir tasvirlerinin belli bir düzeni izlediğini belirtti. Evliya Çelebi’nin amacı, Osmanlı Devleti’nin ve çevresinin eksiksiz bir tasvirini sunmaktı; bunun için mekânsal ve topoğrafik inceleme yöntemi tercih edilmiştir. Kent tasvirleri genellikle kentin tarihi ve idari örgütlenmesiyle başlar, dilsel adların kökeni ve coğrafi konumuna değinir, ardından evler, camiler, medreseler, hanlar, hamamlar ve çeşmeler gibi yapıların tanıtımı ile topoğrafyaya ve tahkimata ilişkin betimlemeler yapılır.
Kültürel ve toplumsal ayrıntılar
Seyahatname, semtleri, dinî ilişkileri, iklimi, halkın görüşünü, kılık kıyafet ve geleneklerini; önemli kişiler, ulema, şair, hekim gibi ileri gelenlerin biyografileri, pazarlar, dükkânlar, ürünler ve yemekler ile parklar, bahçeler ve mesire yerleri gibi unsurları kayda geçirir. Metinler çoğu zaman mezarlar ve türbeler ile ölmüş ünlüler hakkındaki biyografiler veya menkıbelerle sonlanır.
Araştırmalara katkısı
Prof. Dr. Şakacı, Evliya Çelebi’nin kullandığı sistematiğin hem tek bir kentin detaylı incelenmesine hem de farklı kentlerin karşılaştırılmasına olanak sağladığını vurguladı. Evliya’nın kimi bilgileri daha sonra tamamlamak üzere bıraktığı boşluklar, araştırmacılara tarihî karşılaştırma ve gelişim analizleri yapma imkânı verir. "Evliya, bir kent belleği derleyicisi ve yazarıdır. Seyahatname, bir kentler monografisidir." Bu nedenle eser, kent belleği, kültürü, kimliği, markası, turizmi gibi alanlarda temel başvuru kaynağı olarak değerlendirilmelidir.
Programın kapanışı
Sohbet, soru-cevap bölümünün ardından Eskişehir Türk Ocağı Şube Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Mehmet Topal tarafından takdim edilen şükran beratı ile sona erdi.
ESKİŞEHİR OSMANGAZİ ÜNİVERSİTESİ (ESOGÜ) İKTİSADİ VE İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ ÖĞRETİM ÜYESİ PROF. DR. BİLGE KAĞAN ŞAKACI, ESKİŞEHİR TÜRK OCAĞI'NIN 'EVLİYA ÇELEBİ İLE GEÇMİŞE YOLCULUK' BAŞLIKLI SOHBET PROGRAMINA KONUK OLDU.
