Europol 'Puşkin operasyonu' ile Avrupa kütüphanelerindeki Rus eserlerinin izini sürüyor
Avrupa Birliği polis teşkilatı Europol, yürüttüğü ‘Puşkin operasyonu’ kapsamında Avrupa kütüphanelerinden çalınan 19. yüzyıla ait Rus eserlerinin izini sürüyor. BBC tarafından yayımlanan araştırma haberi, son yıllarda Avrupa genelindeki kütüphanelere girilip nadir Rus baskılarının kopyalarla değiştirilmesi yöntemiyle gerçekleştirilen hırsızlık dalgasına dikkat çekti.
Operasyonun kapsamı ve etkilediği ülkeler
Letonya'da 2022'de başlayan hırsızlık dalgası sonrasında başlatılan operasyonda, şu ana kadar Gürcistan vatandaşı 9 kişi yakalandı. Europol, 2022-2023 döneminde başta Letonya üniversite kütüphaneleri olmak üzere Polonya, Çekya, Finlandiya, Litvanya, Almanya, İsviçre ve Fransa dâhil çok sayıda kütüphaneden eserlerin çalındığını açıkladı.
Yargılamalar, cezalar ve değer tespitleri
İlk hüküm giyen şüpheli Gürcistan vatandaşı Beka Tsirekidze, Estonya'daki Tartu Üniversitesi Kütüphanesi'nden çaldığı eserler nedeniyle 2 yıl, Tallinn'deki başka bir hırsızlık için ise 15 ay hapis cezasına çarptırıldı. Tsirekidze, BBC'ye yaptığı açıklamada nadir baskılar için Rusya'da müşteriler bulduğunu savundu.
Polonya'da Varşova Üniversitesi Kütüphanesi'nden 11 ay içinde 73 kitap çalındığı ve bu eserlerin 500 bin avro değerinde olduğu tespit edildi. Bu olayda adı geçenlerden Mate ve Ana Gogoladze 2025 başında 80 bin avro değerinde kitap çalmaktan 5'er yıl hapis cezası aldı; yargı süreçleri sürüyor.
Vilnius Üniversitesi Kütüphanesi'nden 600 bin avro değerinde eser çalmakla suçlanan Gürcistan vatandaşı Mikhail Zamtaradze, mahkemede emrin Rusya'dan geldiğini iddia etti ve 5 yıl hapis cezasına çarptırıldı; Zamtaradze bazı orijinal baskıları Belarus'a gönderdiğini itiraf etti.
Çalınan eserlerin niteliği ve yöntem
Europol'un açıklamasına göre en az 170 kitap çalındı ve yaklaşık 2,5 milyon avro tutarında maddi zarar ile ölçülemez derecede manevi kayıp yaşandı. Hedeflenen eserler arasında Aleksandr Puşkin ve Nikolay Gogol başta olmak üzere Rus edebiyatına ait nadir baskılar yer aldı. Europol, suçluların eserleri 'araştırma' adı altında görmek istediklerini, sonrasında orijinal baskıları kopyalarla değiştirerek çalınan kitapları sakladıklarını veya Rusya'daki müzayede evleri aracılığıyla satışa çıkardıklarını belirtti.
Europol, bazı şüphelilerin yargılandığını, Fransa'daki zanlıların da yargılanmayı beklediğini bildiriyor. Operasyon ve soruşturmalar halen devam ediyor.
