Erdoğan: Suriye'deki son 9 aylık gelişmeler umut veriyor, Türk devletleri angajmanı ilerletmeli
Gebele'de düzenlenen Türk Devletleri Teşkilatı 12. Zirvesi'nde konuşan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, bölgesel güvenlik, işbirliği ve kültürel projelere ilişkin değerlendirmelerde bulundu.
Suriye ve Filistin vurgusu
Erdoğan, Suriye hükümetinin son 9 ayda kaydettiği gelişmelerin geleceğe umutla bakılmasını sağladığını belirterek, "Birçok zorlukla mücadele etmesine rağmen Suriye hükümetinin son 9 ayda kaydettiği gelişme geleceğe ümitle bakmamızı sağlıyor. Bu süreçte Suriye'nin toprak bütünlüğü ve birliğini muhafaza temelinde siyasi, ekonomik ve güvenlik ortamının iyileşmesine odaklanmalı, Türk devletleri olarak Suriye hükümetiyle angajmanı ilerletmeliyiz."
İsrail hükümetinin bölgeye yönelik saldırılarına dikkat çeken Erdoğan, Lübnan, Suriye, Yemen, İran ve Katar'a yönelik operasyonların bölgesel istikrar için büyük tehdit oluşturduğunu söyledi. Gazze'de yaşananları da değerlendirerek, 66 bin can kaybına yol açan saldırıların son bulmasının memnuniyet verici olduğunu ifade etti ve iki devletli çözümün kalıcı barış için gerekli olduğunu vurguladı: "Biz ancak Filistin halkının uluslararası meşruiyet ve hukuktan kaynaklanan hakları temelinde iki devletli bir çözümün kalıcı ve adil barışa kapı açacağına inanıyoruz. Bu yönde de çalışmalarımızı kararlılıkla sürdürüyoruz."
Bölgesel işbirliği, altyapı ve enerji
Güney Kafkasya'daki gelişmeleri de takip ettiklerini belirten Erdoğan, Azerbaycan ve Ermenistan arasında 8 Ağustos'ta imzalanan ortak bildiriyi olumlu bir adım olarak nitelendirdi. Ulaştırma, enerji güvenliği ve ticari entegrasyon projelerinin bölgesel kalkınma için tamamlayıcı olduğunu söyledi ve Hazar Geçişli Orta Koridoru'nun verimliliğinin artırılması gerektiğini vurguladı.
Kültür, dil ve teknoloji işbirliği
Erdoğan, Türk dünyasının bilim ve teknoloji alanında ilerlemesi için güçlü işbirlikleri ve yüksek katma değerli ortak yatırımlar gerektiğini belirtti. Yapay zeka gelişmelerini yakalamak amacıyla Türkçe Büyük Dil Modeli geliştirilmesine hız verilmesi gerektiğini ifade etti. Ortak alfabe konusunda Türkiye'nin ilk adımı attığını söyleyerek, Cengiz Aytmatov'u anlatan bir eser ile Oğuznameleri ortak alfabeyle bastıklarını ve liderlere takdim edeceklerini aktardı.
Teşkilatın genişlemesi ve kurumsal adımlar
Zirvede ayrıca sınır meselelerine ilişkin mart ayında Özbekistan, Kırgızistan ve Tacikistan arasında varılan anlaşmayı memnuniyetle karşıladığını belirten Erdoğan, bu çözümde rol oynayan liderleri tebrik etti. Türk Dünyası Yayıncılık Kongresi'nin gelecek yıl Ocak'ta Ankara'da düzenlenmesinin planlandığını açıkladı ve Semerkant'ta başlayacak UNESCO 43. Genel Konferansı'nda 15 Aralık'ın Dünya Türk Dili Ailesi Günü ilan edilmesini temenni etti.
Erdoğan, Macaristan'ın gözlemci üyeliğini ve Başbakan Viktor Orban'ın teşkilata verdiği değeri memnuniyetle karşıladıklarını, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Ersin Tatar'ın da toplantıda bulunmasından duyduğu memnuniyeti ifade etti. Türkmen üyelik konusuna değinerek, "Türkmen kardeşlerimizi inşallah yakında aile meclisimizde tam üye olarak görmek istiyoruz" dedi.
Teşkilatın kurumsal işlemlerinin hızlanması için üye ülkelerin sekreterya nezdinde daimi temsilci atamalarını önemli bulduğunu ve henüz atamamış üyelere çağrıda bulunduğunu belirtti.
Gebele Bildirisi ve kapanış
Erdoğan, zirvede sergilenen dayanışma ve kardeşliğin ortak geleceğe işaret ettiğini, imzalanacak Gebele Bildirisi ve alınacak kararların Türk dünyası ve dost ülkelere hayırlı olmasını diledi.
