Endülüs'ün Mirası Amman'da: Prof. Dr. Salah Cerrar, Yunus Emre Merkezi'nde Anlattı
Ürdün Eski Kültür Bakanı Prof. Dr. Salah Cerrar, Amman'daki Yunus Emre Türk Kültür Merkezi'nde düzenlenen söyleşide Endülüs medeniyetinin tarihsel sürecini, kültürel etkilerini ve coğrafyalara yayılan mirasını değerlendirdi.
Söyleşinin özeti
"Endülüs’ten Anadolu’ya ve Bilad-i Şam’a Medeniyet’in İzleri ve Yansımaları" başlıklı etkinlikte Cerrar, Endülüs'ün yaklaşık sekiz yüzyıl süren dönemde bilim, sanat ve hoşgörü merkezlerinden biri haline geldiğini vurguladı. Endülüs'ün toplumsal bir arada yaşama örnekleri ve bilimsel üretiminin bugün hala izlerinin bulunduğunu belirtti.
Yıkılış ve göç dalgaları
Cerrar, Endülüs'ün 1492'de yıkılmasının ardından Osmanlı devleti eliyle çok sayıda Müslüman ve Yahudi'nin kurtarılarak başta Anadolu, Kuzey Afrika ve Balkanlara yerleştirildiğine dikkat çekti. Endülüs'ten kurtarılanların daha geniş coğrafyalara, hatta Orta Asya'ya uzanan göçlerle dağıldığını, bunun da medeniyet izlerinin Anadolu, Orta Asya ve Balkanlarda görünür hale gelmesine yol açtığını anlattı.
Kültürel etkileşim ve yayılma mekanizmaları
Eski bakan, Endülüs'ün Arap-İslam kültürünün yanı sıra Romalılar, Yunanlar, Çin ve Hint gibi farklı medeniyetlerden etkilenmesinin önemine işaret etti ve bu çokkatmanlı etkileşimin medeniyeti güçlendirdiğini söyledi. Bölgenin coğrafi konumunun, İslam dünyası ile Avrupa arasında bir köprü işlevi görmesi ve eserlerin Latince ile diğer Avrupa dillerine çevrilmesinin etkilerin yayılmasını hızlandırdığını belirtti.
Sanat, şiir ve bilimsel miras
Cerrar, Endülüs şiiri, mimarisi ve sanatında "insani faktörün" öne çıktığını, bunun da medeniyetin dış dünyada kabul görmesini kolaylaştırdığını ifade etti. Dil, müzik, mimari, İslami ilimler, tıp ve felsefe gibi alanlarda bıraktığı mirasın bugün hâlâ önem taşıdığını ve korunması gerektiğini vurguladı.
Seyyahlar ve kültürel aktarım
Endülüslü gezgin alimlerin gittikleri yerlere eserlerini, kitaplarını ve kültürel birikimlerini taşıdıklarını anlatan Cerrar, bu aktarım kanalları sayesinde Endülüs medeniyetinin farklı coğrafyalara ulaştığını, ancak yüzlerce seyahat yazısından yalnızca çok azının günümüze intikal ettiğini kaydetti. Hac Abdullah İbn Saffah gibi seyyahların Anadolu ve Bizans'taki gözlemlerine atıflarda bulundu.
Söyleşideki değerlendirmeler
Katılımcıların sorularını da yanıtlayan Cerrar, Endülüs'ün yıkılışında iç çekişmeler ve ihanetlerin rol oynadığını belirterek bu süreci güncel meselelerle kıyasladı. Endülüs'ün bıraktığı eserlerin Avrupa, İspanya ve Latin Amerika'da bugün de izlerinin görüldüğünü söyledi ve bu mirasa sahip çıkılması gerektiğini vurguladı.
Sonuç olarak, Prof. Dr. Salah Cerrar'ın söyleşisi, Endülüs medeniyetinin tarihsel dinamiklerini, yayılma yollarını ve günümüzdeki yansımalarını bir araya getirerek mirasın korunması gerekliliğine dikkat çekti.
