Eğirdir Su Ürünleri Araştırma Enstitüsü'nde tıbbi sülük üretimi
Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından 1987 yılında kurulan Eğirdir Su Ürünleri Araştırma Enstitüsü (SAREM), Türkiye'nin ilk kamuya ait tıbbi sülük üretim merkezinde yürüttüğü çalışmalarla sağlık alanına yönelik faaliyetlerini sürdürüyor. Enstitü, balık, kerevit, tıbbi sülük ve su kirliliği konularında çalışmalar yaparak iç sularda 21 ile teknik destek sağlıyor.
Enstitü bünyesinde yaklaşık 15 yıldır Hirudo verbana türü tıbbi sülüklerin yetiştiriciliği gerçekleştiriliyor. Üniversitelerin veterinerlik, kimya, tıp ve eczacılık fakülteleri ile özel sektör iş birlikleri çerçevesinde, kontrollü ve steril sistemlerde yürütülen üretim ve araştırmalar sonucunda yılda yaklaşık 20 bin adet tıbbi sülük elde ediliyor. Üretilen sülükler bilimsel araştırmalarda ve tıbbi uygulamalarda kullanılıyor.
Tıbbi Sülük Araştırma ve Üretim Merkezi: kurulum ve araştırma alanları
Tıbbi Sülük Araştırma ve Üretim Merkezi, 2000'li yılların başında başlatılan popülasyon çalışmaları sonucunda 2021 yılında projelendirilip Tarım ve Orman Bakanlığı'ndan yetiştiricilik izni alarak kuruldu. Tesiste biyoloji, ekoloji, genetik, popülasyon dinamikleri, mikrobiyota ve hastalıklar üzerine araştırmalar yürütülüyor.
Mehmet Pazar (Su Ürünleri Yüksek Mühendisi): Merkezimizde tıbbi sülük popülasyonlarına yönelik araştırmalar yürütülmekte, aynı zamanda sektörün ihtiyaç duyduğu steril sülüklerin üretimi gerçekleştirilmektedir. Yaklaşık 15 yıldır devam eden çalışmalar, 2000'li yılların başındaki popülasyon araştırmalarıyla başlamış; 2021 yılında merkezleşmiş bir yapı kazanmıştır. Merkezde yılda yaklaşık 20 bin adet tıbbi sülük yetiştirilmektedir.
Üretim amaçları, izleme ve sektörel iş birlikleri
Merkezin temel amaçları arasında tıbbi sülük popülasyonlarını izlemek, gözlemlenen azalışların nedenlerini araştırmak ve yetiştiricilik sektörüne teknik destek vererek doğal popülasyonların korunmasını sağlamak yer alıyor. Üretilen sülüklerin bir kısmı perakende satışa sunulurken, büyük bölümü bilimsel araştırma ve tıbbi uygulamalar için steril koşullarda muhafaza ediliyor.
Merkez ayrıca üniversitelerin farklı bölümleriyle ortak AR-GE çalışmaları yürütüyor. Bu iş birlikleri çerçevesinde düzenlenen çalıştaylara akademisyenler, sektör temsilcileri ve kamu kuruluşları katılıyor; popülasyon izleme, yetiştiricilik teknikleri ve mikrobiyota gibi disiplinlerarası konular ele alınıyor.
Çalıştay ve mevzuat
SAREM tarafından 15-16 Nisan 2025 tarihlerinde Isparta'da düzenlenen Uluslararası Katılımlı Tıbbi Sülük Çalıştayı'na yurt içi ve dışından bilim insanları, sektör temsilcileri ile kamu kurumları katıldı. Çalıştayda sülük biyolojisi, yetiştiricilik teknikleri, ticaret ve yasal düzenlemeler tartışıldı.
Dünya genelinde Hirudinea alt sınıfında yer alan 800'den fazla sülük türü bulunurken, bunlardan 15 kadarı tıbbi amaçlarla kullanılmaktadır. Türkiye sularında Hirudo verbana ve Hirudo suliki türleri tespit edilmiştir. Ayrıca 2014 yılında yayımlanan Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları Yönetmeliği kapsamında sülük tedavisi belirli kurallar çerçevesinde ve yalnızca yetkili merkezlerde uygulanabilmektedir. Resmî verilere göre, tıbbi sülük avcılığına kota uygulanmakta ve yetiştiricilik faaliyetleri bakanlık onayıyla yürütülmektedir.
Not: Haber içeriğinde belirtilen tarih, sayı ve kuruluş isimleri kaynaktaki bilgilerle korunmuştur.
Eğirdir'de yılda 20 bin tıbbi sülük kontrollü ortamda üretiliyor
