Ebulfez Elçibey, Vefatının 25. Yılında Anılıyor
RUSLAN REHİMOV - Türk dünyasının bilge liderlerinden, Azerbaycan'ın ikinci Cumhurbaşkanı Ebulfez Elçibey, vefatının 25. yılında anılıyor.
Erken Yaşam ve Akademik Kariyer
1938'de Nahçıvan'ın Ordubad ili Keleki köyünde doğan Elçibey, eğitimini Nahçıvan'da tamamladıktan sonra Azerbaycan Devlet Üniversitesi Doğu Bilimleri Fakültesi Arap Filolojisi Bölümü'ne kabul edildi. Mezuniyetinin ardından bir süre Mısır'da tercüman olarak çalıştı, daha sonra ülkesine dönerek akademik çalışmalarına devam etti.
1969'da "Tolunoğulları Devleti" üzerine hazırladığı doktora teziyle akademik kariyerini pekiştiren Elçibey, öğretim üyesi olarak görev yaptığı üniversitede öğrencilerine Türkçülük ve bağımsızlık ruhunu aşılamaya çalıştı. Bu faaliyetleri nedeniyle Devlet Güvenlik Servisi (KGB) tarafından hedef alındı ve 1975'te "Sovyet karşıtı propaganda" suçlamasıyla 1 yıl 7 ay hapis cezası aldı.
Siyasi Mücadele ve Liderlik
Serbest kaldıktan sonra Azerbaycan Bilimler Akademisi Elyazmalar Enstitüsünde çalışmalarını sürdüren Elçibey, 1988'de başlayan bağımsızlık hareketinin öncüleri arasında yer aldı. 1989'da kurulan Azerbaycan Halk Cephesi'nin (AHC) genel başkanı seçildi ve ülkedeki siyasi dönüşümde aktif rol oynadı.
Cumhurbaşkanlığı Dönemi ve Reformlar
7 Haziran 1992'de yapılan seçimlerde oyların %60,9'unu alarak Azerbaycan Cumhurbaşkanı olan Elçibey, cumhurbaşkanlığı döneminde milli devletin temellerini atmaya odaklandı. Bu dönemde Sovyet ordusunun ülkeden çıkarılması sağlanarak milli ordu kuruldu.
Görev süresi içinde gerçekleştirilen öne çıkan reformlar arasında milli paranın basılması, Kiril alfabesinden Latin alfabesine geçiş ve üniversite sınavlarında test sistemine geçilmesi yer aldı.
Dış Politika: Türkiye ile Yakınlaşma
Dış politikada önceliği Türkiye ile stratejik yakınlaşma olarak belirleyen Elçibey, cumhurbaşkanı olduktan sonra ilk yurt dışı ziyaretini 24-27 Haziran 1992 tarihlerinde Türkiye'ye gerçekleştirdi. TBMM'de yaptığı konuşmada "Mustafa Kemal'in yolunu izliyoruz." mesajını verdi.
Anıtkabir'de hatıra defterine yazdığı sözler hafızalara kazındı: "Ey büyük Türk, büyük komutan. Sizi ziyaret etmekle kendim ve milletim adına onur duydum. Senin askerin Elçibey."
Görevden Ayrılışı ve Son Yılları
Karabağ'daki savaş ve ülkedeki iç karışıklıklar nedeniyle iktidarı uzun sürmeyen Elçibey, Haziran 1993'te yaşanan Gence isyanının ardından görevini bırakarak doğduğu Keleki köyüne çekildi. Yaklaşık 4,5 yıl sonra Bakü'ye dönerek Azerbaycan Halk Cephesi Partisi genel başkanı sıfatıyla siyasi faaliyetlerine devam etti.
Hayatının son yıllarında ağır hastalıkla mücadele eden Elçibey, 22 Ağustos 2000'de tedavi gördüğü Ankara Gülhane Askeri Tıp Akademisi Hastanesi'nde vefat etti.
Mirası
Ebulfez Elçibey, bağımsızlık idealine olan bağlılığı, Türk dünyasına yönelik vizyonu ve sade yaşam tarzıyla hatırlanıyor. Mücadele ve fikirleri, yalnız Azerbaycan'da değil özellikle Türkiye başta olmak üzere tüm Türk coğrafyasında derin izler bıraktı.
