Duygusal Stres Kalbi Etkileyebilir: Takotsubo (Kırık Kalp Sendromu) ve Korunma Önerileri
Bilimsel çalışmalar, yoğun emosyonel stresin kalp kası üzerinde geçici ama ciddi etkiler yaratabileceğini gösteriyor. Medicana Sağlık Grubu Kardiyoloji Bölümü ve Medicana International İzmir Hastanesi uzmanlarından Prof. Dr. İstemihan Tengiz, modern kardiyolojinin ruhsal durumun kalp sağlığıyla sıkı bir ilişki içinde olduğunu ortaya koyduğunu belirtiyor.
Kırık Kalp Sendromu (Takotsubo) nedir?
Takotsubo Kardiyomiyopatisi, halk arasında bilinen adıyla kırık kalp sendromu, ani yoğun duygusal ya da fiziksel streslerin hemen ardından ortaya çıkan ve gerçek bir kalp krizini taklit edebilen geçici bir kalp kası fonksiyon bozukluğudur. Sevilen birinin kaybı, ayrılık, büyük tartışmalar, iş kaybı, ekonomik sorunlar ya da trafik kazası gibi tetikleyiciler sıklıkla bildirilmektedir. Göğüs ağrısı, nefes darlığı, çarpıntı ve baş dönmesi gibi belirtiler kalp krizindekilerle benzerlik gösterir.
Sendromun adı, kalbin dar boyunlu, geniş tabanlı görünümünün Japon ahtapot avında kullanılan kaba benzetilmesinden gelir. Vücutta aşırı adrenalin ve katekolamin salınımı, kalp kasında geçici kasılma kusuruna yol açar; bu da klinik tablo ve bazı incelemelerde miyokart enfarktüsünü andırır.
Tanı ve akut yönetim
Tanı sürecinde EKG, kalp kası enzimleri ve ekokardiyografi temel araçlardır. Gerektiğinde anjiyografi yapıldığında koroner damarların tıkalı olmadığı saptanır; bu nedenle balon ya da stent uygulaması gerekmez. Hastaların önemli bir kısmı erken dönemde ritim bozuklukları, akut kalp yetmezliği veya kapak problemi gelişebileceği için yoğun bakım ya da kardiyoloji servisinde izlenir.
Tedavi bireyselleştirilir; genellikle kalp hızını azaltan ilaçlar, kalp kası fonksiyonunu destekleyen tedaviler ve gerekliyse kan sulandırıcılar tercih edilir. Doğru tanı ve uzman değerlendirmesi, gereksiz girişimlerin önlenmesi ve uygun tedavi planının oluşturulması açısından kritiktir.
Kimler daha riskli ve olası komplikasyonlar
Prof. Dr. İstemihan Tengiz'e göre, sendrom özellikle ileri yaş kadınlarda daha sık görülür ve ritim bozuklukları ile kalp yetersizliği gibi komplikasyonlara yol açabilir. Bu nedenle hastaların yakından izlenmesi önem taşır.
Koruyucu yaşam tarzı ve öneriler
Kronik stresin kalp üzerindeki etkileri yalnızca Takotsubo ile sınırlı değildir; aritmiler, kan basıncı yükselmeleri, çarpıntılar ve var olan kalp hastalıklarının alevlenmesi de sık görülen sonuçlardır. Bu nedenle uzun vadeli koruma için önerilen başlıca uygulamalar şunlardır:
Düzenli fiziksel aktivite, kaliteli uyku, stres yönetimi teknikleri, güçlü sosyal destek sistemleri ve psikolojik dayanıklılığı artıran yaklaşımlar öne çıkar. Nefes çalışmaları, meditasyon, bilişsel davranışçı terapi gibi yöntemler fayda sağlar.
İyileşme döneminde ağır fiziksel aktivitelerden kaçınmak, kafein ve nikotin gibi uyarıcıları azaltmak, düzenli kontrollere devam etmek ve stres kaynaklarını yönetmek önemlidir. Araştırmalar yalnızlığın kalp hastalığı riskini artırdığını; egzersiz ve gevşeme tekniklerinin ise stres hormonlarını düşürerek kalp fonksiyonlarını dengelemeye yardımcı olduğunu göstermektedir.
Belirtiler görüldüğünde, göğüste baskı, sıkışma, yanma hissi, nefes darlığı, çarpıntı, kola, boyna veya çeneye yayılan ağrı, terleme, bulantı ve baş dönmesi gibi şikayetler varsa acilen hastaneye başvurulmalıdır. Erken değerlendirme, hem miyokart enfarktüsünü ekarte etmek hem de uygun tedavi ve izlem planını başlatmak açısından hayati önem taşır.
Prof. Dr. İstemihan Tengiz'in vurguladığı gibi modern kardiyoloji ruhsal durumun kalp sağlığıyla ayrılmaz şekilde ilişkili olduğunu ortaya koyuyor; duygusal yüklenmenin biyolojik sonuçları göz ardı edilmemelidir.
MEDİCANA SAĞLIK GRUBU KARDİYOLOJİ BÖLÜMÜ’NDEN PROF. DR. İSTEMİHAN TENGİZ
