Doç. Dr. Neslihan Yaprak Barıt: HPV, baş-boyun kanserlerinde artan risk
Memorial Antalya Hastanesi Kulak Burun Boğaz ve Baş Boyun Cerrahisi Bölümü'nden Doç. Dr. Neslihan Yaprak Barıt, HPV virüsünün baş ve boyun kanserlerindeki etkisinin hızla arttığını; bunun erken teşhis ve aşı ile önlenmesinin hayati önem taşıdığını açıkladı.
HPV ve baş-boyun kanserleri arasındaki değişim
Geçmişte daha çok ileri yaş ve uzun süreli sigara-alkol kullanımına bağlı görülen baş-boyun kanserleri artık gençlerde, sigara içmeyenlerde ve kadınlarda da artan sıklıkla ortaya çıkıyor. Doç. Dr. Barıt, bu değişimin en önemli nedeninin HPV olduğunu belirterek, özellikle boğaz (orofarenks) kanserlerinin %70-80'inin HPV kaynaklı olduğunu; bazı merkezlerde bu oranın %90'a çıktığını vurguladı.
HPV, cinsel yolla bulaşmasının yanı sıra oral temasla ağız-boğaz bölgesine geçerek dil kökü, bademcik, yutak ve gırtlakta yerleşebiliyor ve yıllar sonra kansere dönüşebiliyor. Barıt, hiç sigara içmemiş 40-50 yaş arası kişilerde bile HPV pozitif boğaz kanserinin arttığına dikkat çekti.
Virüsün özellikleri ve kanserleşme süreci
100'den fazla HPV tipi bulunduğunu belirten Doç. Dr. Barıt, Tip 16 ve Tip 18'in en yüksek kanser riski taşıyan türler olduğunu söyledi. Virüs birçok kişide uzun yıllar belirti vermeden kalabilir; bağışıklık zayıfladığında kanserleşme süreci hızlanabilir. Erken teşhisin sağkalımı belirgin biçimde artırdığına dikkat çekti.
Belirtiler: Hangi yakınmalar yol gösterir?
Doç. Dr. Barıt, 2-3 haftadan uzun süren bazı yakınlıklarda mutlaka uzmana başvurulması gerektiğini belirtti. Bu belirtiler arasında geçmeyen boğaz ağrısı ve yutma güçlüğü, boyunda sert şişlik, tek taraflı kulak ağrısı, üç haftayı aşan ses kısıklığı, ağızdan kan gelmesi ve nedensiz kilo kaybı yer alıyor.
Aşı ve korunma: Ne öneriliyor?
Doç. Dr. Barıt, HPV'ye bağlı baş-boyun kanserlerinin büyük kısmının aşıyla önlenebileceğini belirterek hem kız hem erkek çocukların aşılanmasını önerdi. Aşı takvimi hakkında Barıt'ın belirttiği öneri: 9-14 yaş: 2 doz; 15-26 yaş: 3 doz; 27-45 yaş: aşı hâlâ fayda sağlamaktadır. Barıt, HPV'nin yalnızca kadınları değil erkekleri de ciddi şekilde tehdit ettiğini vurguladı.
Korunma için pratik öneriler
Doç. Dr. Barıt'ın korunma önerileri şunlar: HPV aşısı ihmal edilmemeli, cinsel ilişkide prezervatif tercih edilmeli, çok partnerli ilişkiden kaçınılmalı, sigara ve aşırı alkol tüketimi bırakılmalı, düzenli ağız ve diş bakımı yapılmalı ve uzun süren boğaz şikâyetlerinde vakit kaybetmeden bir KBB uzmanına başvurulmalıdır.
Bu uyarılar, HPV kaynaklı baş-boyun kanserlerinin artan rolüne karşı erken müdahale ve koruyucu yaklaşımların önemini öne çıkarıyor.
DOÇ. DR. NESLİHAN YAPRAK BARIT
