Dergul tahini tescili üretimi tetikledi: Susam ekim alanı iki katına yaklaştı
Şırnak'ta, coğrafi işaretle tescillenen Dergul tahini talebinin artmasıyla, tahinin ham maddesi olan susamın üretim alanı önemli ölçüde genişledi. Bölge üreticileri bu sezon ikinci ürün olarak susam ekimine ağırlık veriyor.
Tescil ve talep
Türk Patent ve Marka Kurumunca 2023 yılında tescillenen Dergul tahini, yöredeki tüketici talebini artırdı. Tarım ve Orman İl Müdürü Oktay Sezginin verdiği bilgiye göre, ürünün tercih edilmesi sonucu susam ekim alanı yıllık bazda 2 bin 500 dekardan yaklaşık 5 bin dekara çıktı.
Hasat ve üretim süreçleri
Kumçatı beldesi ve çevre köylerde, Gabar ve Cudi Dağı eteklerinde üretilen susamlar, köylülerin omuz omuza katıldığı imece usulüyle, geleneksel yöntemlerle hasat ediliyor. Hasat sırasında yerel ezgiler eşliğinde oraklarla yapılan biçim, mekanik hasat yerine el işçiliğini öne çıkarıyor.
Hasatın ardından susamın dövülmesi, soyulması, kurutulması ve taşta kavrulması aşamaları var; bu işlemler bölgedeki suyla çalışan tarihi değirmenlerde sürdürülüyor ve sonrasında tahin halini alıyor.
Üretim verileri ve beklenti
Sezgin, TÜİK verilerine göre ilde önceki dönemde ortalama 2 bin 500 dekar alanda 175 ton susam üretimi gerçekleştiğini, bu yıl ise 5 bin dekar ekim alanında 300 tonun üzerinde ürün beklendiğini belirtti. Sezgin, su değirmenlerinin yenilenmesi ve altyapının güçlenmesiyle üretimin daha da artacağını vurguladı.
Yerel üreticilerin görüşü
Merkeze bağlı Koçbeyi köyünden üretici Selahattin Demir, köy halkı ve akrabalarıyla birlikte eski usul oraklarla hasat yaptıklarını anlattı. Demir, susamın "156 yıllık tarihi su değirmenlerinde öğütüldüğünü" ve tescilli tahinin organik üretimle bölge kültürünün bir parçası olduğunu söyledi. Demir, coğrafi işaret belgesinin tüketicide güven oluşturduğunu, bunun da üretimi ve ekimi teşvik ettiğini belirtti.
Hasada katılan köy sakinlerinden Hacı Sanrı ise akrabalarının ekimini desteklemek için toplandıklarını, yöresel ezgilerle ve eski usulle hasat yaptıklarını kaydetti.
Özetle, Dergul tahininin coğrafi işaret tescili, Şırnak'ta susam üretimini hem alan hem de üretim beklentisi açısından artırdı; bölgedeki geleneksel üretim ve işleme yöntemleri korunarak sürdürülebilirliği hedefleniyor.
Şırnak'ta, Dergul tahininin coğrafi işaret olarak tescil edilmesinin ardından tahinin ham maddesi olan susamın üretim alanı genişledi. Gabar ve Cudi Dağı eteklerinde yetiştirilen, tescilli Dergul tahininin ham maddesi olan susamda imece usulüyle hasat yapılıyor.
