Giriş
Depremde yıkılan binalar yeniden inşa edilebilir, ancak insan ruhunda açılan yaraların iyileşmesi çok daha hassas ve uzun bir süreçtir.
Uzman Psikolog Edanur Aksünger, 6 Şubat depremlerinin yıl dönümünde afet sonrası psikososyal desteğin önemini vurguluyor.
Ruhsal Yaraların Ölçümü
Kahramanmaraş depremlerinin üzerinden 2 yıl geçmesi, ruhsal yaraların nasıl sarılacağı ve ne zaman iyileşeceği sorusunu gündeme getiriyor. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verilerine göre, şiddetli afetlerin ardından toplumda %20 ila %50 arasında travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) görülmektedir. Türkiye’nin deprem tarihinde bu oranlar giderek artmaktadır; örneğin, 1999 Marmara Depremi'nde %25 olan TSSB oranı, 2023 Kahramanmaraş depremlerinde %35'e kadar yükselmiştir.
Pskolojik İyileşmenin Temel Unsurları
Ruh sağlığı uzmanları, depremin psikolojik etkilerinin karmaşık bir yapıda olduğunu belirtmektedir. Iyi bir iyileşme süreci için üç temel unsur öne çıkmaktadır: profesyonel psikoterapi, sosyal destek ve toplumsal dayanışma. Özellikle afet sonrası psikososyal destek hizmetlerine erişim, bireylerin duygusal iyileşme süreçlerini hızlandırmaktadır.
Afet Sonrası Psikolojik Destek Uygulamaları
Türk Kızılay, devlet kurumları ve sivil toplum kuruluşları tarafından sağlanan psikolojik destek hizmetleri, fiziksel iyileşme süreçlerinin yanı sıra ruhsal iyilik halinin de yeniden inşa edilmesini sağlıyor. 6 Şubat depremlerinin ardından Türk Kızılay, afet alanlarına yönelik derhal psikososyal destek ekibi kuruluşu yapmış ve çeşitli müdahil programları uygulamaya geçirmiştir. Şu an itibarıyla, 190 bin 712'den fazla bireye psikolojik destek süreci sağlanmıştır.
Çocuklarda Travma ve Destek Programları
Çocuklar, deprem sonrası travma etkilerini yetişkinlerden daha derinden hissetmektedir. Araştırmalar, çocukların %60'ında travma sonrası stres bozukluğu belirtileri tespit etmiştir. Kızılay’ın çocuklara yönelik özel müdahale programları, bu durumu hafifletmek adına önemli bir rol oynamaktadır.
İyileşme Süreci: Uzun Bir Yolculuk
Ruhsal yaraların iyileşmesi, fiziksel iyilik halinin yeniden kazanılmasından çok daha karmaşık ve uzun bir yolculuktur. Araştırmalar, travma sonrası stres bozukluğunun iyileşme sürecinin 3 ile 5 yılı bulabileceğini göstermektedir. Ancak bu süreç, düzenli ve sürdürülebilir psikososyal destekle kısaltılabilir. Özellikle ilk yıl içinde sağlanan desteğin, ruhsal travmanın kronikleşmesini önlemede kritik bir rolü bulunmaktadır.
Sonuç
İnsan ruhundaki yaralar, özenli ve uzun bir süreç gerektirir. Bugün gösterilen her ihmal, gelecekte toplumsal travmanın derinleşmesine yol açabilirken, atılan her bilinçli adım, gelecek nesillerin psikolojik dayanıklılığını artıracaktır.
Uzman Psikolog Edanur Aksünger, Malatya’da Kızılay bünyesinde psikolog olarak çeşitli koordinasyon ve yöneticilik görevleri yürütmektedir.
