Çocuklarda düztabanlık nedir?
Düztabanlık (pes planus), ayak iç arkasının düzleşmesi ve tüm tabanın yere temas etmesiyle tanımlanır. Memorial Kayseri Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Bölümü’nden Op. Dr. Muhammed Melez çocuklarda bu durumun sık görüldüğünü ve yaşam kalitesini etkileyebileceğini belirtiyor.
Gelişimsel süreç ve normal görünümler
Bebekler doğuştan düztaban görünümündedir; ayak tabanındaki yağ dokusu nedeniyle bu durum yaygındır. Ayak arkları yürümeyle birlikte şekillenmeye başlar ve genellikle 6–10 yaşına kadar gelişimini sürdürür. Bu nedenle küçük yaşlardaki düztabanlık her zaman patolojik değildir; ayak anatomisi ve gelişim sürecinin ayrımı önem taşır.
Temel nedenler
Düztabanlık genetik yatkınlıkla ilişkilendirilebilir. Ayrıca obezite, diyabet, romatizmal eklem iltihapları ve ayak yaralanmaları gibi durumlar da düztabanlığa katkıda bulunabilir. Ayak kemerinin gelişmemesi ya da ilerleyen yaşta çökmesi ağrı ve yürüme bozukluğuna yol açabilir.
İki ana tür: esnek ve sert düztabanlık
Esnek düztabanlık
En sık görülen tiptir ve çoğunlukla çocukluk döneminin fizyolojik bir parçasıdır. Ayak kemeri yük bindiğinde kaybolur; parmak ucunda veya yük azaltıldığında tekrar görünür. Genellikle aile öyküsü pozitif olsa da çoğu vakada şikayet yaratmaz. Belirti veren çocuklarda egzersiz, medial ark destekli tabanlık ve uygun ayakkabı gibi konservatif tedaviler düşünülebilir; çok nadiren cerrahi gerekebilir.
Sert düztabanlık
Ayakta veya otururken medial arkın hiç oluşmaması ile karakterizedir ve doğuştan ya da sonradan gelişebilir. Doğuştan nedenler arasında aksesuar navikular kemik, tarsal koalisyon veya vertikal talus sayılabilir; kazanılmış nedenler arasında posterior tibial tendon yetmezliği, travma ve tümörler yer alır. Genellikle semptomatik seyretmektedir.
Dikkat edilmesi gereken 4 önemli sinyal
Op. Dr. Muhammed Melez, çocuklarda düztabanlığın sorun oluşturduğunu düşündürecek dört önemli işaretin şunlar olduğunu vurguluyor:
1. Ayak ağrısı — özellikle topuk veya kemer bölgesinde ortaya çıkan ağrı.
2. Hareketle artan ağrı — günlük aktiviteler veya yürüyüşle kötüleşen şikayetler.
3. Ayak bileği şişmesi — inflamasyon veya tendon problemlerine işaret edebilir.
4. Sıkı topuk bağları — ayak arka kısmında kısalık veya gerilme hissi.
Risk faktörleri ve tedavi yaklaşımı
Düztabanlık bazen genetik hastalıkların parçası olabilir. Zaman içinde riski artıran faktörler arasında obezite, diyabet, romatizmal eklem iltihapları, ayak veya ayak bileği yaralanmaları ve yaşlanma sayılır. Semptomatik vakalarda nedeni hedefleyen ve deformiteyi düzelten tedaviler gerekirken, asemptomatik gelişimsel düztabanlıklarda gereksiz müdahalelerden kaçınılmalıdır.
Erken tanının önemi
Erken belirleme, uygun tedavi planına hızlı geçişi sağlar. Bazı çalışmalar asemptomatik esnek düztabanlıkta gereksiz tabanlık ve ayakkabı kullanımının normal ayak gelişimini olumsuz etkileyebileceğini göstermiştir; bu nedenle her vakada gelişimsel süreç ile patolojinin ayırımı yapılmalıdır. Semptom veren esnek veya sert düztabanlıklarda ise erken teşhis tedavi başarısını artırır.
Çocuğunuzda yukarıdaki belirtilerden biri veya birkaçı varsa uzman değerlendirmesi için ortopedi ve travmatoloji polikliniğine başvurmanız önerilir.
MEMORİAL KAYSERİ HASTANESİ ORTOPEDİ VE TRAVMATOLOJİ BÖLÜMÜ’NDEN OP. DR. MUHAMMED MELEZ, ÇOCUKLARDA DÜZTABANLIKLA İLGİLİ BİLGİ VERDİ.
