Çin ve Hindistan, Himalayalar'daki sınır ihtilaflarını çözmek için yeni mekanizmalar kurmayı kararlaştırdı
Yeni Delhi'de gerçekleştirilen Çin-Hindistan Sınır Sorunu Özel Temsilcileri Toplantısı'nda taraflar, sınır ihtilaflarının çözümü, sınır yönetimi ve gerilimin düşürülmesine yönelik 10 maddelik mutabakata vardı.
Toplantı ve mutabakatın kapsamı
Toplantıda Çin'i Dışişleri Bakanı Vang Yi, Hindistan'ı ise Ulusal Güvenlik Danışmanı Ajit Doval temsil etti. Mutabakat çerçevesinde mevcut diplomatik ve askeri mekanizmaların yanı sıra yeni diyalog kanallarının oluşturulması benimsendi.
Kurulacak mekanizmalar
Taraflar, belirsiz sınır hattının tayini için bir uzman grubu ve sınır bölgelerinde barışın sürdürülmesi için bir çalışma grubu kurulmasını kararlaştırdı. Ayrıca Batı Sektörü için var olan genel-seviye diyalog mekanizmasının Orta ve Doğu Sektörleri için de hayata geçirilmesine karar verildi.
Hidrolojik işbirliği ve sınır pazarları
Taraflar, sınır aşırı akarsularda işbirliği için mevcut uzman seviyesindeki mekanizmadan etkin şekilde yararlanılmasını kabul ederken, Çin acil durumlar ve insani gerekçelerle hidrolojik bilgi paylaşımı yapmayı taahhüt etti.
Ayrıca geleneksel sınır pazarlarının yeniden açılmasına karar verildi: Rınqinggang-Çanggu, Pulan-Gunci ve Ciuba-Namgya.
Arka plan
Himalaya çevresindeki belirsiz sınır hattı, egemenlik tartışmalarına yol açıyor. Pekin'in "Güney Tibet" olarak adlandırdığı Arunaçal Pradeş eyaletindeki 90 bin kilometrekarelik alan üzerinde hak iddiası bulunuyor. Yeni Delhi ise Aksay Çin Platosunu kapsayan 38 bin kilometrekarelik alanın Pekin tarafından işgal edildiğini savunuyor.
İhtilaf, 2020'de yaşanan çatışmayla tırmanmış; müzakereler sonucu geçen yıl varılan anlaşmalarla süreçte ilerleme kaydedildi. Taraflar, 22 Ekim 2024'te Ladakh'ta Fiili Kontrol Hattı'nda karşılıklı devriye düzenlenmesi konusunda uzlaşmış; iki ülke lideri 23 Ekim 2024'te Kazan'daki BRICS Zirvesi'nde görüşmüşlerdi. Daha sonra, 19 Aralık 2024'te Pekin'de yapılan özel temsilciler toplantısında 6 maddelik bir mutabakata varılmıştı.
Bu yeni 10 maddelik mutabakat, sınır yönetimi ve gerilimin düşürülmesine yönelik adımları somutlaştırmayı amaçlıyor; uygulanmasının izlenmesi ve ileriki adımların nasıl atılacağı önümüzdeki süreçte netleşecek.
