Çin'in JUNO dedektörü veri işlemeye başladı
Ciangmın Yer Altı Nötrino Gözlemevi (JUNO), Çin Bilimler Akademisi'ne (CAS) bağlı Yüksek Enerji Fiziği Enstitüsü (IHEP) tarafından yapılan açıklamaya göre veri işlemeye başladı. Guangdong eyaletinde inşa edilen ve "dünyanın en büyük temel parçacık detektörü" olarak anılan tesis, nötrinoları tespit ederek atom altı parçacıkların işlevlerine ilişkin yeni veriler üretmeyi amaçlıyor.
Tesisin teknik özellikleri
JUNO, 2015'te Guangdong eyalet yönetiminin desteğiyle yapımına başlanan projedir. Dedektör, 35,4 metre çapında ve 12 katlı apartman yüksekliğinde bir akrilik küre biçimindedir ve granit kaplı bir tepenin 700 metre derinine yerleştirilmiştir.
Küre, 44 metre derinliğindeki ve 60 bin ton saf su içeren havuzun ortasına konumlandırılmış olup içine 20 bin ton nötrinoaktif sıvı eklenmektedir. Dedektör, nötrinoların etkileşimleri sonucu küre içinde ortaya çıkan salınımları kayda alacak şekilde tasarlanmıştır.
Bilimsel hedefler
JUNO'nun temel amacı, yakınındaki Yangciang ve Tayşan nükleer enerji santrallerinden yansıyan nötrino akımlarını izleyerek, nötrinoların birbirine dönüşümünü tanımlayan nötrino salınımı olgusunun anlaşılmasına katkı sağlamaktır. Fizikteki Standart Model'de kütlesi olmayan varsayılan nötrinolar arasında kütle alışverişleri olabileceğini gösteren bu fenomenin incelenmesi, nötrinolarla ilgili açık sorulara açıklık getirebilecek deneysel veriler sunmayı hedefliyor.
Uluslararası bağlam
JUNO, bugüne dek faaliyete geçen ilk büyük çaplı yeni nesil nötrino gözlemevi oldu. ABD'de planlanan Derin Yeraltı Nötrino Deneyi ve Japonya'daki Hyper-Kamiokande Nötrino Gözlemevi'nin ise 2027-2028 tarihlerinde faaliyete geçmesi hedefleniyor.
CAS ve IHEP tarafından yapılan açıklamada, JUNO'nun uzun dönemli veri toplama ve analiz programıyla nötrinoların temel özelliklerine dair önemli katkılar sağlaması beklendiği belirtildi.
