Giriş
21. yüzyılda ulusal güvenlik anlayışı, askeri tehditler ve salgın hastalıklar gibi klasik unsurların yanı sıra finansal güvenlik olgusunu da kapsayacak şekilde genişlemiştir. Jeopolitik gelişmeler, finansal krizler ve teknolojik ilerlemeler, finansal güvenliği ulusal güvenliğin önemli bir parçası haline getirmiştir. Bu bağlamda, özellikle 2008 küresel finans krizi sonrasında, Çin'in Batı'dan bağımsız bir finansal mimari oluşturma çabaları hız kazanmıştır. 2014 yılında dile getirilen dijital yuan (e-CNY) projesi, bu ulusal, bölgesel ve küresel düzeydeki dönüşümün önemli bir göstergesi olarak öne çıkmaktadır.
Dijitalleşme ve Finans Piyasaları
Blokzincir teknolojisinin sunduğu merkeziyetsiz finans (DeFi) platformları, finans sektöründe önemli dönüşümlere neden olmaktadır. Bu dönüşüm, bankaların rollerini ve bireylerin finansal davranışlarını etkileyerek, geleneksel para sistemlerini yeniden şekillendirmektedir. Nakit kullanımındaki azalma, e-ticaretin büyümesi ve dijital paraların yükselişi, Merkez Bankası Dijital Para Birimleri (CBDC) üzerinde artan bir ilginin habercisi olmuştur. Çin'in dijital yuan projesi, bu alanda önemli bir rol oynamaktadır.
Dijital Yuan Projesinin Önemi
Çin, 2014 yılında dijital yuan (e-CNY) projesini başlatarak kendi parasını uluslararası bir ödeme aracı haline getirme çabası içine girmiştir. Kovid-19 salgını da bu süreci hızlandırmış, dijital yuan'ın pilot uygulamaları perakende işlemlerden sınır ötesi ödemelere kadar geniş bir yelpazede kullanıma sunulmuştur. e-CNY, Çin'in parasal egemenliğini artırmayı ve finansal sistemin güvenliğini sağlamayı amaçlamaktadır. Bunun yanı sıra, Amerikan doları üzerindeki bağımlılığı azaltma hedefleri güderek, siber güvenlik tehditleri ve finansal suçlarla mücadelede önemli bir işlev üstlenmesi beklenmektedir.
Güvenlik Risklerine Yanıt Olarak Dijital Yuan
Çin'in dijital yuan projesi, sadece ekonomik avantajlar sağlamakla kalmamış, aynı zamanda uluslararası güvenlik risklerine karşı bir alternatif savunma mekanizması olma potansiyeli taşımaktadır. Gelişmiş ülkeler, özellikle ABD'nin finansal yaptırımlarına karşı duyduğu kaygı nedeniyle, bu süreçte Çin'in CBDC konusundaki öne çıkışından endişeli bir tutum sergilemektedir. Aynı zamanda, dijital yuan'ın kullanımının artması, küresel finans sisteminin dinamiklerini de önemli ölçüde değiştirebilir.
Sonuç
Dijital yuan projesi, yalnızca Çin için değil, tüm dünya ekonomisi için önemli gelişmelere yol açabilir. e-CNY, ticaret ve finansal işlemlerdeki yerini sağlamlaştırırsa, diğer rezerv para birimlerinin kullanımını azaltarak, bölgesel sermaye hareketlerine de önemli etkilerde bulunabilir. Ancak, nüfusuyla büyük bir ülke olan Çin için bu sürecin hızlanması ve yaygınlaşması gerekmektedir.
