Cahit Külebi: Türk Şiirinin Yalın Seslerinden Biri
Cahit Külebi, Türk şiirinde yenileşme hareketinin öncülerinden biri olarak, eserlerinde yurt, insan ve doğa sevgisini işleyerek edebiyata önemli katkılarda bulunmuştur. Efsanevi şair, vefatının 28. yıl dönümünde anılmaktadır.
Hayatı ve Eğitimi
Gerçek adı Mahmut Cahit Erencan olan şair, 10 Ocak 1917 tarihinde Tokat'ın Zile ilçesinde dünyaya geldi. Erzurumlu nüfus memuru Necati Bey ve Feride Hanım'ın üçüncü çocuğu olan Külebi, ailesinin zorlu günler geçirdiği bir dönemde yaşamaya başladı. Erzurum ve çevresinin işgali nedeniyle ailesi Tokat’a göç etmiştir.
Ailesi soyadı kanunuyla "Erencan" adını alırken, edebi kariyerinde "Külebi" ismini tercih etmiştir. İlk öğrenimini Tokat'ın Niksar ilçesinde tamamlayan Külebi, 1936’da Sivas Erkek Lisesi’nden mezun olmuştur.
Edebiyat Yolculuğu
Külebi’nin ilk şiiri, Sivas'taki lisede yayımlanan "Toplantı" dergisinde görünmüştür. İstanbul Yüksek Öğretmen Okulu'nda Türk Dili ve Edebiyatı eğitimi alan Külebi, Ahmet Hamdi Tanpınar ve Ali Nihat Tarlan’dan ders almıştır. Eğitim hayatının ardından Türk Dil Kurumu Genel Yazmanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı Başmüfettişliği ve Kültür Müsteşar Yardımcılığı gibi prestijli görevlerde bulunmuştur.
Şiir Üzerine Düşünceleri
Külebi, TRT’de katıldığı bir programda sanatı ve şiirin yapısını şu sözlerle değerlendirmiştir: "Ben ulusal bir sanattan bilinçli bir çıkış yapıyorum. Her sanat ulusaldır ama gerçekçi ve ulusal olabilmesi için bilinç ile yapılması gerektiğine inanıyorum." Şiirde içerik, yapı ve biçim arasında bir bağlantı olduğunu vurgulayan Külebi, yapının önemine dikkat çekmiştir.
Önemli Eserleri ve Ödülleri
Şair, 1949’da "Rüzgar", 1954’te "Yeşeren Otlar" adlı eserleriyle dikkat çekmiştir. "Yeşeren Otlar" ile 1955 yılında Türk Dil Kurumu Edebiyat Ödülü'nün sahibi olmuş, "Yangın" adlı eseriyle de 1985 yılında Yeditepe Şiir Armağanı'nı kazanmıştır. Cahit Külebi’nin eserleri dünya genelinde 20’den fazla dile çevrilmiştir. Özellikle "Atatürk Kurtuluş Savaşında" şiiri, Nevit Kodallı tarafından bestelendi.
Vefatı ve Mirası
Cahit Külebi, kalp ve böbrek yetmezliği nedeniyle 28 Mart 1997’de tedavi altına alınmış ve 20 Haziran 1997’de Ankara’da hayatını kaybetmiştir. Vasiyeti üzerine Ankara’da toprağa verilen Külebi’nin naaşı, 2010 yılında Tokat’ta Erzurumlu Emrah Türbesi’nin yanına defnedilmiştir.
Üzerinde çalıştığı temalar ve etkileyici üslubu ile Cahit Külebi, Türk edebiyatında önemli bir yere sahiptir ve eserleri günümüzde hala okunmaktadır. Şiirlerinde Anadolu’nun ezgilerini yansıtan Külebi, "Anadolu’nun türküsünü başkalarından ayrı bir biçimde söyledim" diyerek sanat anlayışını özetlemiştir.
